Wednesday, December 18, 2024

ಪಠಣ - ಮನನ - ಮಂಥನ


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು" ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಪರಮಾತ್ಮನು  ತನ್ನ ನಂಬಿದವರ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಹೇಗೆ ಅವರ ತೊಂಡನಾಗಿ, ಅವರ ಸೇವಕನಂತೆ ಚಾಕರಿಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಿದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ). ಈಗ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ನಡೆದ, ನಡೆಸಿದ ಚರ್ಚೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಉಪಯುಕ್ತತೆ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನೋಡೋಣ. 

ಎಲ್ಲಾ ದೇವರನಾಮಗಳಂತೆ ಇದೂ ಒಂದು ದೇವರನಾಮ. ಎಲ್ಲ ಪದ್ಯ ಅಥವಾ ಕವನಗಳಂತೆ ಇದೂ ಒಂದು. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಇಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ ಅವಶ್ಯಕವೇ? ಇದರಿಂದ ಏನು ಉಪಯೋಗ? ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥವಲ್ಲವೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಏಳಬಹುದು. ಇವು ಸಾಧುವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೇ. 

ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋಣಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ದರ್ಶನಗಳ ಜೊತೆ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ವಿಪುಲವಾದ ಜೈನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಬೌದ್ಧ (ಬೋಧಿಸತ್ವ ಮುಂತಾದದ್ದು) ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಮುಂತಾದವು ದರ್ಶನಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಂತೆಯೇ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೂ ದಾರಿ ಮಾಡಿವೆ. ನಿರೀಶ್ವರವಾದದಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಏಕವಾದ, ಜೀವ-ಬ್ರಹ್ಮ ಐಕ್ಯ, ಜೀವ-ಬ್ರಹ್ಮ ಭೇದ, ಸ್ವಲ್ಪ ಅದು-ಸ್ವಲ್ಪ ಇದು, ಇತ್ಯಾದಿ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ತಾರ್ಕಿಕ ನಿಲುವುಗಳು ಉಂಟು. ಹಾಗೆಯೇ ಹಳಗನ್ನಡ, ನಡುಗನ್ನಡ, ಹೊಸಗನ್ನಡ, ನವೋದಯ, ನವ್ಯ, ಬಂಡಾಯ, ನವನವೀನ, ಮತ್ತನೇಕ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲಮಾನದ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ವಿದ್ವಾಂಸರು ಈ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಬಲ್ಲರು. ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡದ ನಮ್ಮಂತಹ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಈ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೇಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಆದರೂ ದರ್ಶನಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸೇರಿದುದರಿಂದ ನಾವುಗಳೂ ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಭೇದ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯಂತೆಯೇ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇಂತಹ ವಿಶಾಲವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿ ಆಗಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ನಮಗೆ ಅನೇಕ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಭಾಷೆಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಅವುಗಳ ಮೂಲದಿಂದ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತರ್ಜುಮೆಗಳಿಂದ ಒದಗಿಬಂದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಚಿಂತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಈಗ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿದೆ. 

ಯಾವುದಾದರೂ ಗೇಯಗುಣವುಳ್ಳ (ಹಾಡಬಹುದಾದ) ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದಿದಾಗ, ಹಾಡಿದಾಗ, ಅಥವಾ ಯಾರಾದರೂ ಹಾಡಿದ್ದನ್ನು ನಾವು ಕೇಳಿದಾಗ ಒಂದು ರೀತಿಯ ವಿಶೇಷ ಅನುಭವ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಕೃತಿಗಳು ಓದು, ಬರಹ ಬಾರದ ಜನರಿಗೂ ಮನ ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಓದು ಬರಹ ಬಂದರೂ ಆ ಕೃತಿ ರಚನೆಯಾದ ಭಾಷೆ ಬರದಿದ್ದರೆ ಅದರ ಅನುಭವ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿ ತಾನೇ ಆಗುವುದು. ಇದು ಪಠಣ ಕ್ರಿಯೆ. ನೇರವಾಗಿ ಓದಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಯಾರೋ ಓದಿದಾಗ ಅಥವಾ ಹಾಡಿದಾಗ ಕೇಳಿರಬಹುದು. ಅನೇಕ ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಭಾಷೆ ಅನೇಕರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ನೋಡಿದಾಗ ಆ ಭಾಷೆ ಬರದಿದ್ದರೂ ನೋಡುಗನಿಗೆ ತನಗೆ ತಾನೇ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಾದರೂ ಅರ್ಥ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಅಗಾಧ ಶಕ್ತಿಗೆ ಒಂದು ಕುರುಹು. 

ನಮಗೆ ರುಚಿಯಿಲ್ಲದ ವಿಷಯ ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರೂ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾರು ಹೇಳಿದರೂ  ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರೂ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಮಿಡಿಸುವ ವಿಷಯ ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರೂ ಒಂದು ಹಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟದವರೆಗಾದರೂ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸಿನ ಬೇಕು-ಬೇಡಗಳ ಸೆಳೆತ ಆ ರೀತಿ. 

ಹೀಗೆ ಓದಿದ, ಕೇಳಿದ ಅಥವಾ ಹಾಡಿದ ಕೃತಿ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಾಲ ನಿಂತರೆ, ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಮನನ ಮಾಡಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಕಡೆದು, ಕಡೆದು ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳುವಳಿಕೆಗೆ ಮನಸ್ಸು ಹಾತೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯಾಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದವರೊಡನೆ ಒಡನಾಟ ಸಿಕ್ಕರೆ ಅದು ಮಂಥನ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. 

ಹೊರಗಿನಿಂದ ತಿಳಿಯುವುದು ಅನುಭವ. ಒಳಗಿನಿಂದ ತಿಳಿಯುವುದು ಅನುಭಾವ. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹೊರಗಿನ ಅನುಭವ ಒಳಗೆ ಇಳಿದು ಮಂಥನವಾದಾಗ ಅನುಭಾವ ಆಗುತ್ತದೆ.  ಈ ರೀತಿ ಅನುಭವ-ಅನುಭಾವಗಳ ದ್ವಂದ್ವ ಕ್ರಿಯೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬೇಕಾದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಕೇಳುತ್ತದೆ. ಆಗಲೇ ಇಂತಹ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುವುದು. ಯಾರಿಗೆ ಅಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯಗಳು ಬೇಡ, ಅವರಿಗೆ ಅದು ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಿಸುವ ಕೆಲಸ. ಆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ತಿಳಿಯುವ ಕಾತರ ಇರುವವರಿಗೆ ಅದು ಸಮಯದ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸದುಪಯೋಗ. ಇಂತಹ ಚರ್ಚೆಯ ಉಪಯುಕ್ತತೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಓದುಗನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದೆ. 

ವಾಚಕನ ಮನಸ್ಸು ಸಂಸ್ಕಾರಹೊಂದಿ, ಅವನಿಗೆ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಗಳ ಪರಿಜ್ಞಾನ ಒದಗಿ, ಸನ್ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಉಂಟಾಗುವುದೇ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪರಮ ಪ್ರಯೋಜನ. ಇದನ್ನೇ ಪ್ರಾತಃ ಸ್ಮರಣೀಯರಾಯಾದ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯ ತಿ. ನಂ. ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ ಅವರು "ಸತ್ಪ್ರೇರಣೆ" ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಓದುವಾಗ ರಸಾಸ್ವಾದವೇ ಮುಖ್ಯವಾದರೂ, ಅದರಿಂದ ಒದಗುವ ಆನಂದವೇ ಪ್ರಿಯವಾದರೂ, ಅಂತ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನ ಅದರಿಂದ ಒದಗುವ ಸಂಸ್ಕಾರ. ಇಂತಹ ಸಂಸ್ಕಾರ ಬೆಳೆಯಲು ಭಾರತೀಯ ದರ್ಶನಗಳ ವಿವಿಧ ಶಾಖೆಗಳ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಪರಿಚಯವಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭ ಸಿಗುವುದು. ಇದರಿಂದ, ನಮ್ಮ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಒಲವು ಏನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕೃತಿ ರಚನಾಕಾರನ ಓಟ ಎತ್ತ ವಾಲಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಈ ರೀತಿ ಚರ್ಚೆ ಸಹಕಾರಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದು ಸಮಯದ ಸದುಪಯೋಗವೇ ಸರಿ. 

*****

ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ತರಕಾರಿಗಳಿವೆ. ಹಣ್ಣುಗಳಿವೆ. ನಮ್ಮ ಸುತ್ತ-ಮುತ್ತ ಬೆಳೆದಿರುವ ಹಣ್ಣು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ; ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕಾಣದ ನಾಡುಗಳಿಗೆ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ನಾವು ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಾಣದ ಹಣ್ಣು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅನೇಕ ಹಣ್ಣು, ತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಕೆಲವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಕೆಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕೆಲವನ್ನು "ಇದೇನು ತರಕಾರಿ ಅಂತ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರಪ್ಪ!" ಎಂದು ಬೇಸರಿಸುತ್ತೇವೆ. ನಾವು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ತೊಂಡೆಕಾಯಿಯ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಹೊಲಗಳ ಬೇಲಿಯಲ್ಲಿ ತಾನೇತಾನಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಅದನ್ನು ಯಾರೂ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾವುಗಳು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಲೇಟುಗಳಿಗೆ ಬಳಪದಲ್ಲಿ ಬರೆದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಲೆಂದು ಅದರ ಎಲೆಗಳ ರಸ ಹಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅದು ತರಕಾರಿ ಎಂದು ಬಳಕೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. (ಅದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿ ಬೇಯಿಸಿದಾಗ ಜಿರಲೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಕಾರಣ). ಬೇಲಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ಹಣ್ಣಾಗಿದ್ದನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹುಡುಗರು ತಿನ್ನುವುದು ಕಂಡರೆ ದೊಡ್ಡವರು ಬೈಯುತ್ತಿದ್ದರು!. ಈಗ ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆ ಕೊಟ್ಟು ಅದನ್ನು ತಂದು, ಪಲ್ಯ ಮಾಡಿ ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಮಗೆ ಬೇಡ ಎಂದಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಬೇರೆಯವರು ಅದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದೇ? ದರ್ಶನಗಳೂ ಅಂತೆಯೇ. ನಮಗೆ ಅದು ಪ್ರಿಯವಲ್ಲದಿರಬಹುದು. ಅದು ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಬೇಕು-ಬೇಡ ಅನ್ನುವ ವಿಚಾರ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲ ದರ್ಶನಗಳ ಸ್ವಲ್ಪ ಪರಿಚಯ ಇಲ್ಲದೆ ನಮ್ಮ ಜ್ನ್ಯಾನ ಪೂರ್ಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 

ದೇವರು ಇದ್ದನೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಅವನನ್ನು ನಂಬಬೇಕೋ, ಬೇಡವೋ, ಇದು ಅವರವರಿಗೆ ಸೇರಿದ ವಿಚಾರ. ಆದರೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಸಾಸ್ವಾದನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲಾದರೂ ಇಂತಹ ಚರ್ಚೆ ಅತ್ಯಂತ ಅವಶ್ಯಕ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. 

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರಂತಹ ವರಕವಿಗಳು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿರುವ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಸತ್ವ ನೋಡಿದರೆ ವಿಸ್ಮಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳು ಕಳೆದರೂ ಅವು ಇನ್ನೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ಆದಕಾರಣ ಅವುಗಳ ಆಳ ತಿಳಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಬೇಕು. ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕು ಎಂದು ನಾವು ಎಷ್ಟು ಕಸರತ್ತು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ! ಬೌದ್ಧಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲೂ, ಚೆನ್ನಾಗಿ ತೋರಲೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಡಲೇಬೇಕಲ್ಲವೇ? 

ಬುದ್ಧಿವಂತರಿಗೆ ಕಾವ್ಯ, ಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯಗಳ ಚರ್ಚೆ, ವಿನೋದಗಳಿಂದ ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತದೆ. ಮೂರ್ಖರಿಗೆ ಜೂಜು-ಕುಡಿತ ಮೊದಲಾದ ವ್ಯಸನಗಳಿಂದ, ನಿದ್ರೆಯಿಂದ, ಇಲ್ಲವೇ ಜಗಳದಿಂದ ಕಾಲ ಹರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಂದು ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಸುಭಾಷಿತ ಹೇಳುತ್ತದೆ. 

ಕಡೆಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನೂ ತನಗೆ ವಿಹಿತವಾದುದನ್ನೇ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಂಟು. ಅಂತಹ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮಾಜಘಾತಕವಾಗದಿದ್ದರೆ ಸರಿ. 

*****

ಅನೇಕ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಕಾರಗಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪಡೆದು, ಸಾವಿರಾರು ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿ, ಅವರುಗಳು ಗುರುಗಳಾಗುವುದನ್ನೂ ಕಂಡು, ಇನ್ನೂ ಜ್ಞಾನಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸಮಾಜದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನ್ನಣೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಹಿರಿಯ ಸ್ನೇಹಿತರೊಬ್ಬರು "ಹೂವೀಳ್ಯ" ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದು "ಎಣ್ಣೆ-ಅರಿಶಿನದಿಂದ ಹೂವೀಳ್ಯದವರೆಗೆ" ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಈ ಸಂಚಿಕೆಗಳು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಬರಲು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿತು. ಅವರಿಗೆ ಅನಂತ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು. 

Monday, December 16, 2024

ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಸರಿಭಾಗ" ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಪರಮಾತ್ಮನು ಸಾಧನೆಯ ಬಲದಿಂದ ಜೀವನ್ಮರಣ ಚಕ್ರವನ್ನು ದಾಟಿದ ಮುಮುಕ್ಷ ಜೀವರಿಗೆ ಹೇಗೆ ತನ್ನ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗ ಅಥವಾ ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುವನು ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಿದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ) ಈಗ ಮುಂದಿನ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಚರ್ಚೆಯ ಕಡೆಯ ವಿಷಯವಾದ "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡೋಣ. 

ಮೊದಲಿಗೆ ಈ ವಿಷಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿ ಈ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪೂರ್ತಿ ನುಡಿಯನ್ನು ಜ್ಞಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳೋಣ. ಅದು ಹೀಗಿದೆ: 

ಪಾಂಡವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗಳ ತಾ ತೊಳೆದು 
ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ತಾ ಹುಲ್ಲನೆ ತಿನಿಸಿದ 
ಅಂಡಜವಾಹನ ಶ್ರೀ ಪುರಂದರ ವಿಠಲನು 
ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು 

ಪಾಂಡವರು ಎನ್ನುವ ಪದಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಪದವನ್ನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪರಮಾತ್ಮನು ವಿಶಾಲವಾದ ಕಣ್ಣುಳ್ಳವನು, ಅರಳಿದ ಕಮಲದಂತೆ ಕಣ್ಣುಳ್ಳವನು, ಅವನ ಕಣ್ಣು ಬಹಳ ವಿಶಾಲವಾಗಿವೆ. ಎಷ್ಟೆಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿಯದು. ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಪದಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಕಮಲ ಅಥವಾ ತಾವರೆ ಹೂವು ಅರಳಿದಾಗ ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲ ಹೂವುಗಳಿಗಿಂತ ಅಗಲವಾಗಿ, ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅವನನ್ನು "ಕಮಲ ನಯನ", "ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ" ಮುಂತಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ಅವನ ಪಾದಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಾಗ "ಪಾದ ಕಮಲಗಳು" ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಎರಡು ಪಾದಗಳನ್ನು ಹೇಳುವುದರಿಂದ ಕಮಲಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲತೆಗಿಂತ ಕೋಮಲತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ. ಕಮಲದ ದಳಗಳಂತೆ ಕೋಮಲವಾದ ಪಾದಗಳು ಉಳ್ಳವನು ಎಂದು. ಕೈಗಳನ್ನು ಹೇಳುವಾಗ "ಕರ ಕಮಲಗಳು", ಅಂದರೆ ಮೃದುವಾದ ಕೈಗಳು ಎಂದು. ಹೀಗೆ ಒಂದೇ ವಿಶೇಷಣ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸುವುದು ರೂಢಿ, 

"ತೊಂಡ" ಎನ್ನುವ ಪದ ಈಗಿನ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮರೆತೇ ಹೋಗಿದೆ. "ತನಿ" ಅನ್ನುವ ಪದದಂತೆ. ತನಿ ಅನ್ನುವ ಪದಕ್ಕೆ ಬಿಡಿ ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥ. ಬಿಡಿ ಎಂದರೆ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿರುವಾಗ ಬಿಡಿ ಎಂದಲ್ಲ. ಒಂಟಿಯಾದ, ಗುಂಪಿಲ್ಲದ ಬಿಡಿ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಬಿಡಿ ಹೂವು ಎಂದಂತೆ. ಹಾಗೆಯೇ ತೊಂಡ ಎಂದರೆ ಸೇವಕ, ಅನುಯಾಯಿ, ಹಿಂಬಾಲಕ, ಎಂದು ಅರ್ಥಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ತೊಂಡ ಪದಕ್ಕೆ ಯಜಮಾನ-ಸೇವಕ, ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ, ನಾಯಕ-ಹಿಂಬಾಲಕ ಮುಂತಾದ ಸಂಬಂಧಗಳು ಉಂಟು. ತೊಂಡ ಯಾವಾಗಲೂ ಹಿಂದೆ ಇರುವವನು. ಮುಂದೆ ಇರುವವನು ಯಜಮಾನ ಇರಬಹುದು. ತಂಡದ ನಾಯಕ ಇರಬಹುದು. ಅಥವಾ ಗುರುವೇ ಇರಬಹುದು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗುವವನ ಹಿಂಬಾಲಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಮಾತು ಕೇಳುತ್ತ ಮುನ್ನಡೆಯುವವನು ತೊಂಡ. ಇದು ನಮಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮನನವಾದರೆ ಈ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಅರ್ಧ ಅರ್ಥ ಗೊತ್ತಾದಂತೆ. 

ದಾಸರು ಪುರಂದರ ವಿಠ್ಠಲನಿಗೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷಣ ಕೊಟ್ಟಿದಾರೆ. ಅದು ಅವನ ಒಂದು ಗುರುತೂ ಹೌದು. ಶ್ರೀಹರಿ ಅಥವಾ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಶೇಷಶಯನ, ಗರುಡವಾಹನ, ಆಂಜನೇಯ ವರದ, ಕಮಲಾಪತಿ, ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಇತರ ಪರ್ಯಾಯ ಪದಗಳ ಉಪಯೋಗ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಇಲ್ಲಿ ದಾಸರು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿರುವ ವಿಶೇಷಣ "ಅಂಡಜಾ ವಾಹನ". ಅಂಡಜ ಅಂದರೆ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದವನು. ಗರುಡ ಪಕ್ಷಿ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಅ ಗರುಡನು ಶ್ರೀಹರಿಯ ವಾಹನ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅಂಡಜ ವಾಹನ ಪ್ರಯೋಗ. ಇದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷಾರ್ಥ ಉಂಟು. 

*****

ಎಲ್ಲ ದೇವತೆಗಳ ವಾಹನಗಳು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಸಂಚರಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು. ಶ್ರೀಹರಿಯ ವಾಹನವಾದ ಗರುಡನು ಆಕಾಶ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಪಕ್ಷಿರಾಜನು. ಆಕಾಶಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವವನಾದದುರಿಂದ ಯಾವ ಅಡೆತಡೆಗಳಿಲ್ಲ. ಅಂತಹ ವಾಹನದ ಮೇಲೆ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುವವನು ಮಹಾವಿಷ್ಣು. ಗರುಡನು ಎಷ್ಟು ಬಲಶಾಲಿ ಎನ್ನುವುದು ಅವನು ಹುಟ್ಟಿದ ಸಮಾಚಾರದಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರಿದೆ. ತನ್ನ ತಾಯಿ ವಿನುತೆಯ ದಾಸ್ಯ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಕದ್ರು ಅಮೃತ ಬೇಡಿದಳು. ಅಮೃತ ಇರುವುದು ದೇವೇಂದ್ರನ ಸುಪರ್ದಿನಲ್ಲಿ. ದೇವೇಂದ್ರನೊಡನೆ ಹೋರಾಡಿ, ವಜ್ರಾಯುಧದ ಏಟಿಗೆ ಅಲ್ಲಾಡದೆ ಅಮೃತ ತಂದು ತಾಯಿಯ ದಾಸ್ಯ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವನು ಗರುಡ. ಅಂತಹ ಗರುಡನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಾಹನ. ಒಮ್ಮೆ ಗರುಡನಿಗೆ "ನನ್ನಿಂದಲೇ ವಿಷ್ಣುವು ಎಲ್ಲಕಡೆ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನನ್ನೂ ಹೊತ್ತು ತಿರುಗುವ ನಾನೇ ಎಷ್ಟು ಬಲಶಾಲಿ!" ಎಂದು ಜಂಬ ಬಂತಂತೆ. ಆಗ ವಿಷ್ಣು "ಹೌದು. ನೀನು ಬಹಳ ಬಲಶಾಲಿ. ನನ್ನ ಕಿರುಬೆರಳು ಹೊರು ನೋಡೋಣ" ಎಂದು ತನ್ನ ಕಿರುಬೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಅದುಮಿದನಂತೆ. ಗರುಡನಿಗೆ ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರದೆ ತತ್ತರಿಸುವಾಗ ಜ್ಞಾನೋದಯ ಆಯಿತು. ಸ್ವಾಮಿಯು ನನಗೆ ಹೊರುವ ಬಲ ಕೊಟ್ಟು, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನನ್ನನ್ನೂ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಓಡಾಡಿದರೂ, ನನಗೆ ಕೀರ್ತಿ ಬರಲೆಂದು ನನ್ನನ್ನು ವಾಹನವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಿತು. ಹೀಗೆ "ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣ"ದಲ್ಲಿ  ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಇಂತಹ ಗರುಡ ವಾಹನನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಾದಾಗ ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿಯಾದ ಪಾರ್ಥನಿಗೆ ಸಾರಥಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದನು. ಯಾರನ್ನು ಗರುಡನೇ ಹೊರುತ್ತಾನೋ, ಅಂತಹ ಸ್ವಾಮಿಯು ಅರ್ಜುನನ ಸಾರಥಿಯಾದನು. 

ಗರುಡ, ಶೇಷ, ಹನುಮಾದಿಗಳು ನಮಗೆ ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಹೊರುವ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕೀತೇ ಎಂದು ಕಾಯ್ದು ನಿಂತಿರುತ್ತಾರಂತೆ. ಅಂತಹ ಸ್ವಾಮಿಯು ತಾನೇ ಮೀನ-ಮೇಷ ಎಣಿಸದೆ ಸಾರಥಿಯ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ. ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಒಪ್ಪವಾಗಿ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದ. 

ಅರ್ಜುನನ ಜೊತೆ ಅಂತಿಮ ಯುದ್ಧ ಬಂದಾಗ ಕರ್ಣ ದುರ್ಯೋಧನನ ಬಳಿ ಕೊರಗುತ್ತಾನೆ. "ನೋಡು ದುರ್ಯೋಧನ, ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಕೃಷ್ಣನಂಥ ಸಾರಥಿ ಇದ್ದಾನೆ. ನನಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಾರಥಿಯೇ ಇಲ್ಲ. ಏನುಮಾಡಲಿ?" ಎಂದು. ದುರ್ಯೋಧನ ಶಲ್ಯ ಮಹಾರಾಜನನ್ನು ಕರ್ಣನ ಸಾರಥಿಯಾಗುವಂತೆ ಬೇಡುತ್ತಾನೆ. ಮೂರು ದಿನ ಸಾರಥಿಯಾಗಲು ಶಲ್ಯ ಎಷ್ಟು ಕೂಗಾಡುತ್ತಾನೆ! "ನಾನೊಬ್ಬ ರಾಜ. ಅವನೊಬ್ಬ ಸೂತಪುತ್ರ. ಮಹಾರಥಿಯಾದ ನಾನು ಅಂತಹವನಿಗೆ ಬಂಡಿ ಹೊಡೆಯುವ ದಾಸ ಆಗಬೇಕೇ? ನಿನಗೆ ಕೇಳುವ ಮನಸ್ಸಾದರೂ ಹೇಗೆ ಬಂತು?" ಎಂದು ಎಗರಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕಡೆಗೆ ಒಪ್ಪಿದರೂ ಅರೆ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕರ್ಣನಿಗೆ ನಿರುತ್ಸಾಹ ತುಂಬುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಶಲ್ಯನೆಲ್ಲಿ? ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನೆಲ್ಲಿ? ಅಂತಹ ಗರುಡವಾಹನನಾದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿ, ಹಿಂಬಾಲಕನಾದ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಸಾರಥಿಯಾಗಲು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ನೋಡಲಿಲ್ಲ. ಶಲ್ಯನಂತೆ ರಥಿಕ-ಸಾರಥಿಯರ ಯೋಗ್ಯತೆ ಅಳೆಯಲಿಲ್ಲ. ತೊಂಡನಾದ ಪಾರ್ಥನಿಗೆ ತೊಂಡನಾದ ರಥ ಹೊಡೆಯುವ ಸಾರಥಿಯಾದ! ಯಜಮಾನನಾದವನು ತನ್ನ ತೊಂಡನಿಗೇ ತೊಂಡನಾಗಿ ವ್ಯವಹರಿಸಿದ. 

ಶಲ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಕರ್ಣನಿಗೆ ಚುಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ. ಹೀಗಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಪಾರ್ಥನಿಗೆ ಗೀತೋಪದೇಶದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ತಲೆ ಕಾಯ್ದ. ಅನೇಕ ಸಾರಿ ಸಿದ್ಧವಾದ ಮರಣ ಮತ್ತು ಸೋಲು ತಪ್ಪಿಸಿದ. ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ತನ್ನ-ಅವನ ಯೋಗ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡದೆ ಎಲ್ಲ ಸಾರಥಿಗಳಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾದ ರೀತಿ ವರ್ತಿಸಿದ. ತೊಂಡನಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿದ. 

*****

ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಸಾರಥಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ. ಯುದ್ದದಿಂದ ದಿನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಳೆಯಕ್ಕೆ ಹಿಂದುರಿಗಿ ಬಂದ ತಕ್ಷಣ ಸೇವಕರಿಗೆ ರಥ ಒಪ್ಪಿಸಿ ತಾನು ಮತ್ತೆ ಮಾರನೆಯ ಬೆಳಗಿನವರೆಗೆ ಯಜಮಾನನಂತೆ ಇರಬಹುದಿತ್ತು. ಅವನನ್ನು ಯಾರೂ ಕೇಳುವವರಿಲ್ಲ. ಅವನು ಸಾರಥಿಯಾದದ್ದಕ್ಕೇ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಸಂಕೋಚವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನ ಯೋಗ್ಯತೆ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪಾಂಡವರಿಗೆ, ಭೀಷ್ಮ-ದ್ರೋಣ-ಕೃಪರಿಗೆ, ಕಡೆಗೆ ಕರ್ಣನಿಗೂ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಾದರೋ ಒಬ್ಬ ಸಾರಥಿಯ ಪ್ರತಿ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ. ಕುದುರೆಗಳಿಗೆ ಮೈ ತೊಳೆದ. ಹುಲ್ಲು ತಂದು ತಿನ್ನಿಸಿದ. ಅವುಗಳ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ನೋಡಿದ ನಂತರ ತನ್ನ ಸ್ನಾನ, ಆಹ್ನಿಕ, ಊಟೋಪಚಾರಗಳ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಕೊಟ್ಟ. ಮತ್ತೆ ಮಾರನೆಯ ದಿನ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಕುದುರೆಗಳ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ನೋಡಿ, ಅವನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಅರ್ಜುನ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಶಿಬಿರದಿಂದ ಹೊರ ಬರುವ ಮುನ್ನ ರಥ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ನಿಂತಿರುತ್ತಿದ್ದ. ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೂ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಆಯಾಸ, ಸೋಮಾರಿತನ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗಲ್ಲ. 

ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಸಾರಥಿಯಾದದ್ದು ಸರಿ. ಅವನಿಗೆ ಸಾರಥಿಯಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದು ಸರಿ. ಬೇರೆ ಪಾಂಡವರಿಗೂ ಆಯಾಯಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಲಹೆ, ಸೂಚನೆ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಕೊಟ್ಟ. ಕಡೆಗೆ ಯುದ್ಧವನ್ನೇ ಗೆದ್ದು ಕೊಟ್ಟ. ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಅವರು ನನಗೆ ತೊಂಡರು, ನಾನು ಮೇಲೆ ಎನ್ನುವ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಗೆ ಸತ್ತು ಹುಟ್ಟಿದ ಅರ್ಜುನನ ಮೊಮ್ಮಗ, ಅಭಿಮನ್ಯುವಿನ ಮಗ ಪರೀಕ್ಷಿತನನ್ನು ಬದುಕಿಸಿ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಪಾಂಡವರ ವಾರಸುದಾರನಾಗಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡ. 

ತನ್ನನ್ನು ನಂಬಿದವರಿಗೆ ಅವರು ತನ್ನ ಹಿಂಬಾಲಕರು, ಸೇವಕರು, ಶಿಷ್ಯರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡದೆ ಅವರ ಚಾಕರಿಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ವಿಶೇಷ ಗುಣವನ್ನು ಹೇಳುವುದು ದಾಸರ "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು" ಎಂದು ಹೇಳುವುದರ ಗುರಿ. ಇಡೀ ಪದದ ಹೃದಯ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪದವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅದು ಪಲ್ಲವಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವುದು. "ಅವ್ವ ಲಕುಮಿರಮಣ, ಇವಗಿಲ್ಲ ಗರುವ". "ಎಲ್ಲೋ ಸ್ವಲ್ಪ ಐಶ್ವರ್ಯ ಇದ್ದರೇ ಅಂತಹವರನ್ನು ಮಾತಾಡಿಸುವಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟು ಅಹಂಕಾರ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಲಕ್ಷ್ಮೀರಮನಾದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ವ್ಯವಹಾರ ನೋಡಿ. ಗರ್ವದ ಲವಲೇಶವೂ ಇಲ್ಲದಂತೆ ವ್ಯವಹಾರ. ತನ್ನ ಆಜ್ಞಾಧಾರಕರಾದ ಪಾಂಡವರ ಚಾಕರಿಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ!" ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರ ಉದ್ದೇಶ್ಯ. 

*****

ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಒಂಭತ್ತು ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಎಂಬ ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದೆವು. ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ ಅವಶ್ಯಕವೇ? ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ನೋಡೋಣ.

Sunday, December 15, 2024

ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಸರಿಭಾಗ


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಸರಸಿಜಾಕ್ಷನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ" ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವ ಮತ್ತು ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವಿಶೇಷ ಗುಣಗಳನ್ನು ನೋಡಿದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ) ಈಗ ಮುಂದಿನ ವಿಷಯವಾದ "ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುವನು ತನ್ನ ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡೋಣ. 

ಬಹಳ ಶ್ರೀಮಂತನಾದ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಉದಾಹರಣೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆತನಿಗೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರ ಉಂಟು. ನಗರದ ಹೊರಗೂ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಮನೆಗಳಿವೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಇದ್ದರೂ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ತನಗೇ ಎಂದುಕೊಂಡು ಒಂದು ಮನೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಮಿಕ್ಕ ಮನೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ಮನೇಗಳೇ ಆದರೂ ಅವನ ಮನೆಯ ವಿಳಾಸ ಕೇಳಿದರೆ ಈ ಮನೆಯ ವಿಳಾಸ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳು ಅವನವೇ ಆದರೂ ವಾಸಸ್ಥಳದ ವಿಳಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಖಚಿತವಾದ ಮನೆಯ ವಿಳಾಸ ಕೊಡಲೇಬೇಕಲ್ಲವೇ? 

ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಆ ಉದ್ಯೋಗದ ನಿಮಿತ್ತ ಆತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸಂಚಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿಯಿದ್ದರೂ ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ನಿಗದಿತ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಾನ (ಹೆಡ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್) ಎಂದು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಲೋಕಾರೂಢಿ. 

ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಇದ್ದಾನೆ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ಇರುವುದೇನು? ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವವೂ ಅವನ ಉದರದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಅದಕ್ಕೇ ಅವನನ್ನು "ಜಗದುದರ" ಎನ್ನುವುದು. ಅವನು ಇಡೀ ವಿಶ್ವದ ಹೊರಗೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಂತೆ ತನ್ನದು ಎನ್ನುವಂತೆ ಒಂದು ವಿಳಾಸವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅದಕ್ಕೆ "ವೈಕುಂಠ" ಎಂದು ಹೆಸರು. ಆದ ಕಾರಣ ಶ್ರೀ ಹರಿಯು ವೈಕುಂಠದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಂದಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಅವನು ಕೇವಲ ವೈಕುಂಠದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಾರದು. ವೈಕುಂಠದ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೆರಡು ಮನೆಗಳನ್ನೂ ತನ್ನ ವಿಳಾಸದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಅವನ್ನು ಮೂರು ಮನೆಗಳುಳ್ಳ ಒಂದು ರೆಸಾರ್ಟ್ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇನ್ನೆರಡು ಮನೆಗಳ ಹೆಸರು "ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ" ಮತ್ತು "ಅನಂತಾಸನ" ಎಂಬ ಸ್ಥಳಗಳು. ಇವು ಮೂರೂ ಅವನ ಮನೆಗಳು ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು. 

ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ದೇವರನಾಮದಲ್ಲಿ "ಸರಿ ಭಾಗ ಕೊಡುವ ತನ್ನ ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ" ಎಂದಾಗ ಈ ಮೂರು ಅರಮನೆಗಳಾದ "ಶ್ರೀ ವೈಕುಂಠ" "ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ" ಮತ್ತು  "ಅನಂತಾಸನ" ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು. ತಮ್ಮ ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳ ಸಾಧನೆಯ ಫಲವಾಗಿ ಜೀವನ್ಮರಣ ಚಕ್ರದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ವಿಷವರ್ತುಲದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಜೀವರಿಗೆ "ಜೀವನ್ಮುಕ್ತರು" ಅಥವಾ "ಮುಮುಕ್ಷ ಜೀವರು" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಪರಮಾತ್ಮನು ಈ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತರಿಗೆ ತನ್ನ ಅರಮನೆಗಳಾದ ವೈಕುಂಠ, ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಅನಂತಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ. 

***** 

ನಾವು ಧರಿಸುವ ಉಡುಪಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪದರಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಒಳ ಉಡುಪು. ಅದರಮೇಲೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಡುಪು. ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣಲೆಂದು ಹೊರ ಉಡುಪು ಬೇರೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಉಣ್ಣೆಯ ಸ್ವೆಟರ್, ಇತ್ಯಾದಿ. ಜೀವನೂ ಹಾಗೆ. ಜೀವನು ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಮೇಲೆ "ಲಿಂಗದೇಹ" ಇದೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಚರ್ಮದ ಹೊದಿಕೆ ಇದ್ದಂತೆ. ಲಿಂಗ ದೇಹದ ಮೇಲೆ "ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹ" ಉಂಟು. ಅದರಮೇಲೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ನಾವು ಕಾಣುವಂತೆ ಈ ಪಂಚಭೂತಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ದೇಹ. ಈ ಪಂಚ ಭೂತಗಳ ದೇಹ ಆಗಾಗ, ಪ್ರತಿ ಜನ್ಮದ ಕೊನೆಗೆ, ಬಿದ್ದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಆ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ದೇಹ ಬರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಜೀವಿಯು ಪಂಚಭೂತದ ದೇಹಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತ ಇರಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಇದೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಗೀತಾಚಾರ್ಯನು "ವಾಸಾಂಸಿ ಜೀರ್ಣಾನಿ ಯಥಾ ವಿಹಾಯ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು ಇದನ್ನೇ. 

ಈ ಪಂಚಭೂತದ ದೇಹಕ್ಕೆ "ವರುಣ ಪಾಶ" ಮತ್ತು "ಯಮ ಪಾಶ" ಎನ್ನುವ ಎರಡು ಕಟ್ಟುಗಳು೦ಟು. ವರುಣಪಾಶದಿಂದ "ಜರಾ" (ಅಂದರೆ ಮುಪ್ಪು-ಖಾಯಿಲೆಗಳು) ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ವರುಣಪಾಶದ ಬಲೆಯಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಅಂದರೆ "ಜರಾ"ದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಜೀವಿ "ಅಜರ" ಆಗುತ್ತಾನೆ. ಯಮಪಾಶದಿಂದ "ಮರಣ" ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಯಮಪಾಶದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಅಂದರೆ ಮರಣದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ "ಅಮರ" ಆಗುತ್ತಾನೆ. ಇವೆರಡನ್ನು ಸೇರಿಸಿಯೇ "ಅಜರ-ಅಮರ" ಪದ ಹುಟ್ಟಿದೆ. ಅವರ ಹೆಸರು "ಅಜರಾಮರ"  ಆಯಿತು ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ, ಅಂದರೆ ಅವರ ಹೆಸರು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು ಎಂದು. 

ಸಾಧನೆಯ ತುಟ್ಟ ತುದಿ ತಲುಪಿದ ಜೀವಿಗೆ ಪರಮಾತ್ಮನು ಹುಟ್ಟು-ಸಾವಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಇದನ್ನೇ "ಮೋಕ್ಷ" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.  ಈಗ ಲಿಂಗದೇಹ, ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ, ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ದೇಹ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯು ಈ ಮಟ್ಟ ತಲುಪಿದ ಜೀವರಿಗೆ ಲಿಂಗ ದೇಹ ಭಂಗ ಮಾಡಿಸಿ "ಮುಕ್ತಿ ಮಂಟಪ"ಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾಳೆ. ಅಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನು ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಿಯ, ಎಂದೂ ಕೊನೆಯಾಗದ ದಿವ್ಯಾನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ದಿವ್ಯವಾದ "ಸ್ವರೂಪ ದೇಹ" ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಜರಾ-ಮರಣಗಳಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಯಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಜೀವನು ಹುಟ್ಟು-ಸಾವಿನ ಭಯವಿಲ್ಲದ, ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ, ಮುಕ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಆನಂದಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾನೆ. 

*****

ಒಂದು ಮನೆ ಇದೆ. ನಲವತ್ತು ಅಡಿ ಅಗಲ, ಅರವತ್ತು ಅಡಿ ಉದ್ದದ ನಿವೇಶನದ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಹತ್ತು ಚದರ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಅನ್ನಿ. ಇದು ಒಬ್ಬರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು. ಒಬ್ಬರದ್ದೇ ಆದರೆ ಯೋಚನೆಯಿಲ್ಲ. ತಂದೆ ಇರುವವರೆಗೆ ಅವರದ್ದೇ ಅಧಿಕಾರ. ತಂದೆಯ ನಂತರ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮನೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಸಮಾನ ಅಧಿಕಾರ. ಈಗ ಮನೆ ಭಾಗ ಮಾಡಿ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಕೊಡಬೇಕು. ಉದ್ದುದ್ದ ಭಾಗ ಮಾಡಿದರೆ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಇಪ್ಪತ್ತುಅಡಿ ಅಗಲ, ಅರವತ್ತು ಅಡಿ ಉದ್ದದ ನಿವೇಶನ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅಗಲದ ಮೇಲೆ ಭಾಗ ಮಾಡಿದರೆ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಮೂವತ್ತು ಅಡಿ ಉದ್ದ,  ನಲವತ್ತು ಅಡಿ ಅಗಲ ನಿವೇಶನ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಮನೆಯ ಐದು ಚದರ ಭಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೆ. (ಹಿಂದಿನ ನಿವೇಶನ, ಅದಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಾದ ಭಾಗ ಯಾರಿಗೂ ಬೇಡ. ಅದು ಇರಲಿ). ಇದು ಸಮಭಾಗ ಅಥವಾ ಸರಿಭಾಗ. ಲೋಕಾರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆಯೇ ಮಾಡುವುದು. ಮುಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಭಾಗ ಮಾಡಿದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದು ಲಂಗೋಟಿಯಂತಹ ಭೂಮಿ ಸಿಕ್ಕಬಹುದು! ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಹೋದರೆ ಮುಂದೆ ಒಂದು ದಿನ ಭಾಗ ಮಾಡಿದ ಮನೆಗಳ ಗೋಡೆ ಕಟ್ಟಲೂ ಸ್ಥಳವಿಲ್ಲದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಗುತ್ತದೆ!

ಪರಮಾತ್ಮನು ತನ್ನ ಮೂರು ಅರಮನೆಗಳಾದ ವೈಕುಂಠ, ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ, ಅನಂತಾಸನ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ದಾಸರು ಹೇಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಹೀಗೇ ಏನು? ಆಂತಹ ಮುಕ್ತಿಸ್ಥಾನ ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು? ಇದು ಒಳ್ಳೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ. 

ಪರಮಾತ್ಮನ ಸರಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಈ ರೀತಿಯ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಲ್ಲ. ಭಾಗ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಾಗ ಆ ಅರಮನೆಗಳು ಆವಾಗಿಯೇ ಹಿಗ್ಗುತ್ತವೆ. ಅವನ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ನಮ್ಮ ಭಾಗ-ವಿಭಾಗದ ಭೌತಿಕ ಇತಿಮಿತಿಗಳಿಲ್ಲ. ಅರಮನೆಗಳು ಅವಾಗಿಯೇ ಹಿಗ್ಗಿ ಭಾಗ ಪಡೆದ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹಿಂದಿದ್ದಷ್ಟೇ ಜಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳಾಭಾವ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. 

ಪರಮಾತ್ಮನ ಸರಿಭಾಗದ ನ್ಯಾಯ ಇದು. ದಾಸರು ಹೇಳಿದ "ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುವ ತನ್ನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ" ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಈ ರೀತಿ ಅರ್ಥ. 

*****

ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ನವದೆಹಲಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್ ರೈಲು ಹೋರಡುತ್ತದೆ.  ನಾಲ್ವರು ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಒಬ್ಬ ಒಂದು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು ಸ್ಲೀಪರ್ ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಎರಡನೆಯವನು ಎರಡು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು 3ಎಸಿ ಸ್ಲೀಪರ್ ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಮೂರನೆಯವನು ಮೂರು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು 2ಎಸಿ ಸ್ಲೀಪರ್ ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ನಾಲ್ಕನೆಯವನು ನಾಲ್ಕು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು ಫಸ್ಟ್ ಕ್ಲಾಸ್ ಎಸಿ ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ನಾಲ್ವರೂ ರೈಲು ಹತ್ತುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಹೊರಟಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದಲೇ. ಎಲ್ಲರೂ ತಲುಪುವುದು ನವದೆಹಲಿಗೇ. ಒಂದೇ ವೇಳೆ ಹೊರಟು ಒಂದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಭವಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ. ಕೊಟ್ಟ ಹಣಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಅನುಭವ. ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಅನುಭವ ಆಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಇವರಿಗೆ ಬೇಸರ ಇಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ತಾವು ಕೊಟ್ಟ ಹಣದ ಬೆಲೆ ಮತ್ತು ಬೇರೆಯವರು ಕೊಟ್ಟ ಹಣದ ಬೆಲೆ ಅವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು. ಎಲ್ಲರೂ ಪ್ರಯಾಣದ ಆನಂದ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಮುಕ್ತಿ ಭವನದಲ್ಲೂ ಇದೇ ರೀತಿ. ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಮುಕ್ತಿ ದರ್ಜೆ ಉಂಟು. ಸಾಲೋಕ್ಯ, ಸಾಮೀಪ್ಯ, ಸಾರೂಪ್ಯ, ಸಾಯುಜ್ಯ ಎಂದು ನಾಲ್ಕು ವಿಧ. ಎಲ್ಲರೂ ಮುಕ್ತರೇ.  (ಇವುಗಳ ವಿವರಣೆ ತುಂಬಾ ದೀರ್ಘ. ಮತ್ತೆಂದಾದರೂ ಅವಕಾಶ ಆದರೆ ನೋಡಬಹುದು). ಆದರೆ ಅವರವರ ಸಾಧನೆಯ ಮಜಲಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅವರವರ ಆನಂದದ ಅನುಭವ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸರಿಭಾಗ ಇದನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಾಸಿಗೆ ತಕ್ಕ ಕಜ್ಜಾಯ. ಸಾಧನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಆನಂದ. 

ಪರಮಾತ್ಮನು ತನ್ನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸರೀಭಾಗ ಕೊಡುವನು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ವಿಶಾಲಾರ್ಥ ಉಂಟು. 

*****

ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಅನುಸರಿಸಿದವರು. ಅದು ಜೀವಾತ್ಮ-ಪರಮಾತ್ಮ ಭೇದ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅದ್ವೈತದಲ್ಲಿ ಹಾಗಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವಾತ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸೇರಿ ಒಂದೇ ಆಗುತ್ತಾನೆ. ದ್ವೈತದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆದುದರಿಂದ ಮುಕ್ತರಲ್ಲೂ ತಾರತಮ್ಯ ಉಂಟು. 

"ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು" ಅನ್ನುವುದು ಉಳಿದಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ನೋಡೋಣ.

Friday, December 13, 2024

ಸರಸಿಜಾಕ್ಷನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ನೋಟದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಅಪೂರ್ಣ, ಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣ" ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ "ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡೆ" ಎನ್ನುವವರೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ) ಈಗ ಮುಂದಿನ "ಸರಸಿಜಾಕ್ಷನು ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲಿ" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡೋಣ. 

ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯವರು ಡೈರಿ ಹಾಲನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಹಸುವನ್ನು ತಂದು ಹಾಲು ಕರೆದು ಕೊಡಲು ಒಬ್ಬನನ್ನು ನೇಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವನು ಹಸುವನ್ನು ಕರೆತಂದು ಅವರ ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಕಟ್ಟಿ, ಅದರ ಕೆಚ್ಚಲು ತೊಳೆದು, ಅವರೇ ಕೊಟ್ಟ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಸೇರಿಸದೆ ಹಾಲು ಕರೆದು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಅಳತೆಯಲ್ಲೂ ಮೋಸ ಆಗಬಾರದಲ್ಲ. ಸರಿಯಾಗಿ ಎರಡು ಲೀಟರಿನ ಹಾಲಿನ ಪಾತ್ರೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಂಡಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಲು ಕರೆಯುವಾಗ ಅವರ ಹದ್ದಿನ ಕಣ್ಣು ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಅವರು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎಲ್ಲೋ ಹೋಬಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಪಾತ್ರೆ ನಮಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಹಾಲು ಹಿಡಿದಿಡುವಂತೆ ಹೇಳಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಎಂಟು ಗಂಟೆಗೆ ಬಂದು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. "ಅಯ್ಯೋ, ಈ ಕೆಲಸ ನನಗೆ ಬೇಡ. ಡಿಶಂಬರ ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಾರು ಬೇಗ ಎದ್ದಾರು?" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಅವರು ಅನೇಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯದ ಕಾರಣ ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವೂ ನಮಗಿಲ್ಲ. ಅವರನ್ನು ನಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಅವಲಂಬಿಸಿದರಿಂದ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನಾವು ಕಳೆದುಕೊಂಡೆವು. 

ಆಯಿತು. ಹಾಲಿನವನು ಬಂದ. ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಹಾಲು ಪಡೆದಿದ್ದಾಯಿತು. ಅವರು ಬರುವವೆರೆಗೂ ಅದರ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮದು. ಬೆಕ್ಕು ಕುಡಿಯಬಾರದು. ಹಾಲು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರು ಇದ್ದರೂ ನಾವು ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದು. ಆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಮಗಿಲ್ಲ. ಅವರು ಒಂಭತ್ತು ಗಂಟೆಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದರು. "ನಾವು ಇಂದು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಲು ನೀವೇ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಪರವಾಗಿಲ್ಲ" ಎಂದರು. "ಸದ್ಯ, ಕಾಯುವುದು ತಪ್ಪಿತು. ಒಳ್ಳೆಯ ಹಾಲೂ ಸಿಕ್ಕಿತು" ಎಂದು ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಈಗ ಹಾಲು ಕಾಯಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೆಯೇ ಇಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಮಗಿಲ್ಲ. ಸರಿಯಾದ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಯಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಹಾಲು ಒಡೆದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಕಾಯಿಸುವಾಗ ಎದುರುಗಡೆ ನಿಂತಿರಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಉಕ್ಕಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ. ಆರಾಮವಾಗಿ ಪೇಪರ್ ಓದುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೂ ಸಂಚಕಾರ ಬಂತು. ಹಾಲು ಕಾಯಿಸಿದ್ದಾಯಿತು. 

ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಡೇರಿ ಹಾಲೂ ತಂದಿದ್ದೇವಲ್ಲ. ಇದನ್ನೇನು ಮಾಡುವುದು? ಸರಿ. ಹೆಪ್ಪು ಹಾಕಿ ಮೊಸರು ಮಾಡಿದ್ದಾಯಿತು. ಮಾರನೆಯ ದಿನ ಹಾಲು ಸಾಲದು. ಈ ಮೊಸರನ್ನೇ ಹಾಲು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳೋಣ ಅಂದರೆ ನಮಗೆ ಅದನ್ನು ಮಾಡಲಾಗದು. ಹಾಲು ಮೊಸರು ಮಾಡಬಹುದೇ ಹೊರತು ಅದು ಮೊಸರಾದಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿ ಹಾಲು ಮಾಡಲಾಗದು. ನಮಗೆ ಆ ಶಕ್ತಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲ. ಮೊಸರಿನಿಂದ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಬೆಣ್ಣೆ ತೆಗೆಯಬಹುದು. ಬೆಣ್ಣೆಯಿಂದ ಪಾಡುಪಟ್ಟು ತುಪ್ಪ ಮಾಡಬಹುದು. ಮುಂದಿನ ಆ ದಾರಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಇವೆ. ಅವೂ ಪ್ರಯಾಸದ ದಾರಿಗಳು. ಮೊಸರಿನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ತುಪ್ಪ ಮಾಡಲಾರೆವು. ಹಿಂದೆ ಹೋಗುವಂತಿಲ್ಲ. ಮುಂದೆ ಹೋಗಬೇಕಾದರೂ ಒಂದು ನಿಶ್ಚಿತ ಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಹೋಗಬೇಕು. ನಮಗೆ ಈ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮೀರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಕ್ರಮಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಕೈ ತಪ್ಪಿದರೆ, ಎಚ್ಚರ ತಪ್ಪಿದರೆ, ಪದಾರ್ಥ ಚೆಲ್ಲಿಯೋ, ಸೀದೋ, ಮತ್ತೇನೋ ಆಗಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ. 

ಪರಮಾತ್ಮನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅವನಿಗೆ "ಇದು ಕ್ರಮ. ಹೀಗೆ ಮಾಡು" ಎಂದು ಹೇಳುವವರಿಲ್ಲ. ಏನೂ ಇಲ್ಲದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಲನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲ. ಹಾಲಿನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ತುಪ್ಪ ಮಾಡಬಲ್ಲ. ತುಪ್ಪದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಹಾಲನ್ನೋ, ಮೊಸರನ್ನೋ ಮಾಡಬಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ಹಾಲಿನಿಂದ, ಮೊಸರಿನಿಂದ, ಬೆಣ್ಣೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ತುಪ್ಪದಿಂದ ಜೇನು ತುಪ್ಪವನ್ನೂ ಮಾಡಬಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚೇಕೆ? ಸುಣ್ಣದಿಂದ ಬೆಣ್ಣೆಯನ್ನೂ, ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಜೇನು ತುಪ್ಪವನ್ನೂ ಮಾಡಬಲ್ಲ! 

ಪರಮಾತ್ಮನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವಾಗ "ಕರ್ತು೦, ಅಕರ್ತು೦, ಅನ್ಯಥಾ ಕರ್ತು೦ ಶಕ್ತ:" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವನು ಏನನ್ನನಾದರೂ ಮಾಡಬಲ್ಲ. ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿ ಹಿಂದಿನಂತೆ ಇರಿಸಬಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಇವೆರಡಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೇನನ್ನೋ ಸಹ ಮಾಡಬಲ್ಲ! ಅವನಿಗೆ ಈ ಎಲ್ಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇದೆ. ಅದಕ್ಕೇ "ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ" ಎನ್ನುವುದು. ಅದು ಯಾವುದೇ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಲ್ಲದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. "ಹೀಗೆ ಮಾಡು, ಹಾಗೆ ಮಾಡಬೇಡ" ಎಂದು ಹೇಳುವವರಿಲ್ಲದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಮಾಡಬೇಕೆನ್ನುವ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ "ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ". 

***** 

ಯಾವುದೋ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಣ ಸಾಲದೇ ಬಂದಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಹೋದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ಶಾಖಾ ಪ್ರಬಂಧಕ ಅಥವಾ ಬ್ರಾಂಚ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ನೋಡಿದ್ದಾಯಿತು. ಅವರು ಹೇಳಿದ ಸಕಲ ಕಾಗದ-ಪತ್ರಗಳನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಸಾಲ ಕೊಡುವ ಅಧಿಕಾರ ಅಥವಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇದೆ. ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕು. "ನೋಡಿ, ಅಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬ್ರಾಂಚ್ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬ್ರಾಂಚ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೂ ಸಾಲ ಕೊಡಬಲ್ಲರು. ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಮಗೆ ಅದೂ ಸಾಲದು. "ಮೇಲಿನ ಆಫೀಸಿಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತೇವೆ. ರೀಜಿನಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಅವರಿಗೆ ಹತ್ತು ಕೋಟಿವರೆಗೂ ಅಧಿಕಾರ ಇದೆ" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಮಗೆ ಅದೂ ಸಾಲದು. "ಹೆಡ್ ಆಫೀಸಿಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಐವತ್ತು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೂ ಸಾಲ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಬಲ್ಲರು" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕಾದರೆ ಏನು ಮಾಡುವುದು? "ನಮ್ಮ ಸಿ. ಎಂ. ಡಿ. (ಅಥವಾ ಸಿ. ಇ. ಓ.) ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ನೂರು ಕೋಟಿ  ರೂಪಾಯಿ ಕೊಡುವ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬೇಕು ನಮಗೆ. "ನಮ್ಮ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿ ಇದೆ. ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸಗೆ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದ, ಅನ್ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅಥವಾ ಫುಲ್ ಪವರ್ ಇದೆ" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. 

ಹೋಗಲಿ, ನಮ್ಮ ಅರ್ಜಿ ಅಲ್ಲಿಗೇ ಹೋಗಲಿ ಅನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಅವರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಬೇಕಾದರೂ ಸಾಲ ಮಂಜೂರು ಮಾಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಇದೆಯೇ? ಇಲ್ಲ. ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಒಟ್ಟು ಬಂಡವಾಳದ ಒಂದು ಮಿತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೊಡಲು ಅವರಿಗೂ ಅಧಿಕಾರ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಬೇಕಾದರೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಪರವಾನಗಿ ಬೇಕು ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಕಥೆ ಏನು? ಅವರಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ, ಬಹು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸೆಳೆತಗಳ ಅಂಕುಶ ಉಂಟು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲ. ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಇರುವವರು ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಅಧಿಕಾರವೂ (ಡೆಲಿಗೇಟೆಡ್ ಪವರ್ಸ್) ಅನೇಕ ನಿಬಂಧನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ಯ್ರ ಯಾರಿಗೂ ಇಲ್ಲ!

ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅವನಿಗೆ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಉಂಟು. ಅವನೇ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಅನಂತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಪಾಲು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಕೊಟ್ಟಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅನಂತ ಮಡಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅವನ ಬಳಿ ಇದೆ. ಅವನು ಎಷ್ಟು ಕೊಡಬಲ್ಲ? ಮುಕುಂದಮಾಲಾ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕುಲಶೇಖರ ಅಲ್ವಾರ್ ಹೇಳುವಂತೆ ಅವನು ತನ್ನ ನಿಜ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನೇ ಕೊಡುವಷ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. (ಇದನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ನೋಡಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ}. 

ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಉಳ್ಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗ ತಮ್ಮ ಕೈಕೆಳಗಿನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಕೊಡಬಹುದು. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕೆಲಸಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿ. ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳೂ ತಮ್ಮವರೆಗೆ ಬರುವುದು ಬೇಡ. ಸಣ್ಣ ವಿಷಯಗಳು ಕೆಳಗಿನ ಹಂತದಲ್ಲೇ ತೀರ್ಮಾನವಾಗಲಿ ಎನ್ನುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹೀಗೆ ಅಧಿಕಾರದ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು "ಅಧಿಕಾರ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ ಅಥವಾ ಡೆಲಿಗೇಷನ್ ಆಫ್ ಪವರ್ಸ್" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿರುವ ಅಧಿಕೃತ ಕಡತಕ್ಕೆ "ಪವರ್ ಛಾರ್ಟ್" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ.  ಪರಮಾತ್ಮನು ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹೀಗೆ ಪವರ್ ಚಾರ್ಟ್ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಶ್ರೀಜಗನ್ನಾಥ ದಾಸರು ತಮ್ಮ ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಧಿಯನ್ನೇ ಇದಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಂಥದ ಹದಿನಾರನೇ ಸಂಧಿಯ ಹೆಸರೇ "ದತ್ತ  ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಧಿ" ಎಂದು. ದತ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅಂದರೆ ಡೆಲಿಗೇಟೆಡ್ ಪವರ್ಸ್ ಎಂದೇ ಅರ್ಥ. ಆಸಕ್ತರು ಈ ಗ್ರಂಥ ನೋಡಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.  

*****

ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಗೆ ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರ ಇದೆ ಎಂದು ಹಿಂದಿನ "ಇಂದಿರಾರಮಣನ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎಂಬ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದೆವು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂದರೆ ಅದರ ಅರಿವು ಸ್ವತಃ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಗೆ ಇಲ್ಲವಂತೆ. ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರು ತಮ್ಮ ಹರಿಭಕ್ತಿಸಾರದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಸಾಗರನಮಗಳರಿಯದಂತೆ ಸ 
ಸರಾಗದಲಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹ ವು 
ದ್ಯೋಗವೇನು ನಿಮಿತ್ತ ಕಾರಣವಿಲ್ಲ ಲೋಕದಲಿ 

ಪರಮಾತ್ಮನ ನಡೆಗಳನ್ನು ಸದಾ ಅವನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಗರನ ಮಗಳೇ (ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯೇ) ಅರಿಯಳು. (ಹೆಂಡತಿಗೇ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಓಡಾಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅವನೊಬ್ಬನಿಗೇ ಉಂಟು ಅಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ!) ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತೇನು ಸಾಕ್ಷಿ ಬೇಕು?

ಹೀಗೇ ಮಾಡಲೇಬೇಕೆಂಬ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಮಾಡಬಾರದೆಂಬ ನಿಷೇಧವಿಲ್ಲ. ಇದೇ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ರೀತಿಯಿಲ್ಲ. ಮಾಡಿದ್ದು ಬದಲಾಯಿಸುವಂತೆ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಕಟ್ಟಳೆಯಿಲ್ಲ. ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡುವಾಗ ಕಾದು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಕೆಲಸ ಕೆಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಶಂಕೆಯೂ ಇಲ್ಲ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ಹೇಳಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದಿಲ್ಲ. ಮಾಡಿದಮೇಲಾದರೂ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಹೇಳಬೇಕು ಎಂದೂ ಇಲ್ಲ. ಅವನು ಮಾಡಿದ್ದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಆಡಿಟರ್ ಯಾರಿಲ್ಲ. ಅವನು "ಸರ್ವಕಾರ್ತಾ, ನ ಕ್ರೀಯತೇ". "ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾಡುವವನು. ಅವನನ್ನು ಮಾಡುವವರು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ."  ಅನನು ಮಾಡುವುದು ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಾಗುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ, ಯಾರಿಗೂ ಇಲ್ಲದ ಅಖಂಡ ಮತ್ತು ಇತಿ-ಮಿತಿ ಇಲ್ಲದ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ "ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲಿ" ಅಂದರೆ ಇದೇ.

ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಕೂಲಿ. ಸಾಧನೆಗೆ ತಕ್ಕ ಸತ್ಕಾರ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮ. ಆದರೆ ಅವನು ಈ ಯಾವ ನಿಯಮಗಳಿಗೂ ಮೀರಿದವನು. ಅವನು ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದರೆ ಸಾಧನೆಯ ಯೋಗ್ಯತೆಯನ್ನೂ ಮೀರಿ ಫಲ ಕೊಡಬಲ್ಲನು. 

ಇದನ್ನೇ "ಸರಸಿಜಾಕ್ಷನು ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲಿ ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುವ ತನ್ನರಮನೆಯ ಒಳಗೆ" ಎಂದು ದಾಸರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ವಿವರವನ್ನು ಮುಂದೆ ನೋಡೋಣ. 

*****

"ಆರಮಾನೆಯ ಒಳಗೆ ಸರಿಭಾಗ" ಮತ್ತು "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ" ಎನ್ನುವುವು ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿವೆ. ಇವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ. 

Thursday, December 12, 2024

ಅಪೂರ್ಣ, ಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣ


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ಅವಲೋಕನದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಇಂದಿರಾರಮಣನ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಎರಡು ಪದಗುಚ್ಛಗಳಾದ "ಇಂದಿರಾರಮಣಗೆ" ಮತ್ತು "ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವವರೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ) ಈಗ ಮುಂದಿನ "ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡೆ" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನೋಡೋಣ. 

"ಮನ ಏವ ಮನುಷ್ಯಾಣಾ೦ ಕಾರಣಂ ಬಂಧ ಮೋಕ್ಷಯೋ:" ಅನ್ನುವುದು ಅಮೃತ ಬಿಂದು ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಒಂದು ಬಹುಪರಿಚಿತವಾದ ಉಕ್ತಿ. ಒಂದು ಬೀಗ ಇದೆ. ಅದರ ಜೊತೆ ಒಂದು ಬೀಗದಕೈ ಕೂಡ ಇದೆ.  ಬೀಗ ಹಾಕಲು ಮತ್ತು ತೆಗೆಯಲು ಎರಡು ಕೀಲಿಕೈಗಳಿಲ್ಲ. ಇರುವುದು ಒಂದೇ ಕೀಲಿಕೈ. ಈ ಬೀಗದಕೈ ಎರಡೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಡಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿದರೆ ಬೀಗ ಹಾಕುತ್ತದೆ. ಬಲಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿದರೆ ಬೀಗ ತೆಗೆಯುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಒಂದು ಮನಸ್ಸಿದೆ. ಅವನ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಶೈಲಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಮನಸ್ಸೆಂಬ ಕೀಲಿಕೈ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಇರುವ ವ್ಯಕ್ರಿ ಬೇಕಾದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಕೀಲಿಕೈ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಬೇಡದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಅದೇ ಮನಸ್ಸೆಂಬ ಕೀಲಿಕೈ ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. ಗೀತಾಚಾರ್ಯನು "ಯದಾ ಸಂಹರತೇಚಾಯಂ ಕೂರ್ಮೋ೦ಗಾನೀವ ಸರ್ವಶಃ" ಎಂದು ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞನ ಆಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೇಳುವಾಗ ಸೂಚಿಸುವುದು ಈ ಮನಸ್ಸೆಂಬ ಕೀಲಿಕೈ ಬಗ್ಗೆಯೇ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪೂಜಾದಿಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು "ಪರಿಪೂರ್ಣ" ಎಂದು ಚಿಂತಿಸಿ ಪೂಜೆಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಚಿಂತಿಸಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಅವನು ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲಿ ಅವನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುವನು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. 

ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಿ, ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅನೇಕ ಪರ ಧರ್ಮದ ಜನರು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸರಿಯಾದ ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದ ನಾವು ಅವರ ಮುಂದೆ ತಲೆ ಕೆಳಗೆ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಇಡೀ ವೈದಿಕ ವಾಗ್ಮಯದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಪರಮಾತ್ಮನೆಂದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದೆ. ಮಹಾನಾರಾಯಣೋಪನಿಷತ್ತು ಇದನ್ನೇ ಕೂಗಿ ಕೂಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪರಮಪುರುಷ ಒಬ್ಬನೇ. ಆದರೆ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಅವನ ಆಣತಿಯಂತೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ದೇವರಲ್ಲ. ಇದು ಸ್ವಲ್ಪ "ಗಾಡ್ ಮತ್ತು ಏಂಜಲ್" ಎನ್ನುವ ಪದ್ದತಿಯಂತೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಅಷ್ಟು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಆರಾಧಿಸಬೇಕು? ಒಬ್ಬನೇ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರೆ ಸಾಲದೇ? ಇದು ಬಹಳ ಸಾಧುವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಒಂದು ಸೂಪರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಪದಾರ್ಥಗಳೂ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಆ ಸೂಪರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರೀತಿಯ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಪಡೆಯುವಂತೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಪರಮಾತ್ಮನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ "ನಿಯಮನ" ಎಂದೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದೆವು. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಅವನು ತನ್ನ ಸಂವಿಧಾನದಂತೆ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿದ್ದಾನೆ. ಅವರೆಲ್ಲರ ಅಂತಃಶಕ್ತಿಯಾಗಿ, ಪ್ರೇರಕನಾಗಿ, ಕಾರಕನಾಗಿ ಅವನೇ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವುದು ತಿಳಿದರೆ ಯಾವುದೂ ಗೋಜಲಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳ ಆರಾಧನೆಯೂ ಕೊನೆಗೆ "ಸರ್ವದೇವ ನಮಸ್ಕಾರಃ ಕೇಶವಂ ಪ್ರತಿಗಚ್ಛತಿ" ಎಂದು ತಿಳುದು ಮಾಡುವುದು. ಇದೇ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತಿರುಳು. 

*****

ಆಯಿತು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ಸರಿ ಎಂದು ಒಪ್ಪೋಣ. ಪ್ರತಿ ದೇವಿ, ದೇವತೆಯರನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಮಪುರುಷನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವಾಗ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿರಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಇದರ ಕೆಲವು ಭಾಗ "ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ" ಎನ್ನುವ ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಬರುತ್ತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿರಬೇಕು ಅನ್ನುವುದನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲು ಅಪೂರ್ಣ, ಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಎನ್ನುವ ಮೂರು ಶಬ್ದಗಳ ಖಚಿತವಾದ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ತಿಳಿಯಬೇಕು. ಅಪೂರ್ಣ ಅಂದರೇನು? ಪೂರ್ಣ ಅಂದರೇನು? ಪರಿಪೂರ್ಣ ಎಂದರೇನು? ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವದ ಕಲ್ಪನೆ ಪೂರ್ಣತ್ವಕ್ಕಿಂತ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಿದರೆ ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವದ ಕಲ್ಪನೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಗುತ್ತದೆ. 

ಪೂರ್ಣ ಅನ್ನುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ಸುಮಾರಾಗಿ ಖಚಿತವಾಗಿ ಗೊತ್ತು. ನಮ್ಮ ಎದುರಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಈ ತತ್ವವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ತಾಗಿ ತೋರಿಸುವ ಚಂದ್ರನನ್ನೇ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಂದು ಚಂದ್ರನೇ ಕಾಣಿಸನು. ಆಗ ಅದೊಂದು ಶೂನ್ಯ. ಶೇಕಡಾವಾರು ಸೊನ್ನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಪದೆಯಂದು ಚಂದ್ರನು ಎಲ್ಲಿಯೋ ಇದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸದಷ್ಟು ಸಣ್ಣಗೆ ಇದ್ದಾನೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಮೊದಲನೆಯ ದಿನ (ಪಾಡ್ಯ) ಅವನು ಕಾಣುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಬಿದಿಗೆಯಂದು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಬಿಂಬವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಾನೆ. ಪಂಚಾಂಗದಲ್ಲಿ "ಚಂದ್ರ ದರ್ಶನ" ಎಂದು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿನಿಂದ ಅವನು ಪೂರ್ಣತ್ವದ ಕಡೆಗೆ ದಿನೇ  ದಿನೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾನೆ. ಬೆಳವಣಿಗೆ ನಮಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಶೂನ್ಯವಿದ್ದದ್ದು ಪ್ರತಿದಿನ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರತಿಶತ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ ಪೂರ್ಣ ಚಂದ್ರನ ದರ್ಶನ ಆಗುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ತಿ ಗೋಳಾಕಾರದ ಚಂದ್ರನನ್ನು ನೋಡಿ ನಾವು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇಂದಿಗೆ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಹಿಂದೆ ಶೂನ್ಯವಿದ್ದದ್ದು ಶೇಕಡಾ ನೂರು ಆಯಿತು. ಸೊನ್ನೆಯಿದ್ದದ್ದು ಪೂರ್ಣ ಆಯಿತು! ಹಿಂದಿನ ಹದಿನಾಲ್ಕು ದಿನ ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದು ಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. 

ಮುಂದಿನ ಹದಿನೈದು ದಿನ ಈ ಕ್ರಿಯೆಯ ಹಿಮ್ಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆ. ಮತ್ತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುಳ ಪಾಡ್ಯದ ದಿನ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರನಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ. ಸುಮಾರು ೯೪ ಪ್ರತಿಶತ. ಈಗ ಚಂದ್ರ ಪೂರ್ಣನಲ್ಲ. ಬಿದಿಗೆ ಮತ್ತೊ ಕಡಿಮೆ. ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ ೮೭. ಹೀಗೆ ಆಗುತ್ತಾ ಮತ್ತೆ ಮುಂದಿನ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಗೆ ಸೊನ್ನೆ ಪ್ರತಿಶತ ಆಗಿ ಕಾಣೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಚಂದ್ರನಿಗೆ ವೃದ್ಧಿ (ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು) ಮತ್ತು ಕ್ಷಯ (ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು) ಉಂಟು. ಪೂರ್ಣನಾಗಿರುವುದು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಂದೇ ದಿನ. ಮತ್ತೆಲ್ಲ ದಿನ ಅಪೂರ್ಣವೇ. 

*****

ಪೂರ್ತಿ ಇಲ್ಲದ, ಏನೋ ಕಡಿಮೆಯಾದದ್ದು ಅಪೂರ್ಣ. ಅದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಇರಬಹುದು. ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಚತುರ್ದಶಿಯ ಚಂದ್ರನಿದ್ದಂತೆ. ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಪೂರ್ಣ ಅನ್ನಬಹುದು, ಆದರೆ ಅಲ್ಲ. ಅಥವಾ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ಇರಬಹುದು. ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಬಿದಿಗೆಯ ಚಂದ್ರನಂತೆ. ಪೂರ್ಣ ಆಗಲು ಬಹಳ ಕೊರತೆ ಇದೆ. ಪೂರ್ಣವಾದರೂ ಬಹಳ ಕಾಲ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೋ ಮಿಂಚಿ ಮಾಯವಾದ ಹಾಗೆ. ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿನ ಮಾತ್ರ ಪೂರ್ಣ. ಬಾಕಿ ಎಲ್ಲ ದಿನವೂ ಅಪೂರ್ಣ. 

ಒಬ್ಬರಿಗೆ ಒಂದು ತಂಬಿಗೆ ತುಂಬಾ ನೀರು ತನ್ನಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತೇವೆ ಅನ್ನೋಣ. ಅವರು ತಂಬಿಗೆಯ ತುಂಬಾ ನೀರು ತಂದರು. ತಂಬಿಗೆಯ ತುಂಬಾ ನೀರಿದೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಅದನ್ನು ನೋಡಿ ಒಪ್ಪಬಹುದು. ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ಅದು ಪೂರ್ಣ ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದೆಯೇ? ಇದು ಪ್ರಶ್ನೆ. 

ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಬಡವರ ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಂದರೆ ಏನು? ಬಡವರು ಕೆಳಗೆ ಇದ್ದಾರೆ. ಯಾವುದರಲ್ಲಿ? ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ. ಅವರ ಉದ್ಧಾರ ಹೇಗೆ? ಕೆಳಗೆ ಇರುವವರನ್ನು ಮೇಲೆ ಎತ್ತುವುದು. "ಉದ್ಧರ" ಅನ್ನುವ ಪದಕ್ಕೆ ಮೇಲೆ ಎತ್ತುವುದು ಅಂದು ಅರ್ಥ. ಅದೇ ಕನ್ನಡಲ್ಲಿ "ಉದ್ಧಾರ" ಆಯಿತು. ಪಂಚಪಾತ್ರೆ-ಉದ್ಧರಣೆ ಅನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಏಕೆ? ಪಂಚಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನೀರಿದೆ. ನಮ್ಮ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅದು ಪಾತ್ರೆಯಿಂದ ಮೇಲೆ ಬಂದು ನಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬೀಳಬೇಕು. ಪಂಚಪಾತ್ರೆ ತೆಗೆದು ಸುರಿದುಕೊಂಡರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೀಳಬಹುದು. ಅದು ನಮಗೆ ಬೇಡವಾದದ್ದು. ಪಾತ್ರೆಯಿಂದ ಸುರಿದುಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಕಷ್ಟ. ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿರುವುದರಿಂದ ಅದು ಬಹಳ ಭಾರ. ಸ್ವಲ್ಪವೇ ನೀರು ಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉಪಕರಣ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕೆಳಗಿರುವ ನೀರು ಮೇಲೆ ಎತ್ತುವ ಉಪಕರಣ ಆದದ್ದರಿಂದ ಅದು "ಉದ್ಧರಣೆ" ಆಯಿತು. ಕೆಲವು ಕಡೆ ಅದನ್ನು "ಸೌಟು" ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಮಗೆ ಸಾರು. ಹುಳಿ, ಪಾಯಸ ಬಡಿಸುವ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಧರಣೆ ಸೌಟು ಎಂದರೆ ಚಂದ. ಈಗಿನವರು ಅಚ್ಚ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ "ಸ್ಪೂನ್" ಅನ್ನಬಹುದು. ಇರಲಿ. 

ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ತಂದಿಟ್ಟಿರುವ ನೀರು ತುಂಬಿದ ತಂಬಿಗೆಯನ್ನು ನೋಡೋಣ. ಅದು ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಅದು ನೀರಿನಿಂದ ಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದ್ಧರಣೆ ನೀರು ಮತ್ತೆ ಹಾಕಬಹುದೋ? ಹಾಕಬಹುದು. ಇನ್ನೊಂದು ಉದ್ಧರಣೆ ನೀರು ಹಾಕಬಹುದೋ? ಪ್ರಾಯಶಃ ಹಾಕಬಹುದು. ಅದು ಹೇಗೆ? ಈಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಚೆ ತಂಬಿಗೆ ತುಂಬಾ ನೀರು ಇದೆ ಅಂದೆವು. ಈಗ ಮತ್ತೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಾಕಿದೆವು. ಅಂದರೆ ಆಗ ಅದು ಪೂರ್ಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಯಾವುದನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದೆವೋ, ಅದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಪೂರ್ಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಲೋಕಾರೂಢಿಯಲ್ಲಿ "ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ತುಂಬಿದೆ" ಎಂದು ನಾವು ಹೇಳುವುದನ್ನೂ ಪೂರ್ಣ ಎಂದು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಶೇಕಡಾ 99 ಅಂಕ ಬಂದರೆ ಆಲ್ಮೋಸ್ಟ್  ನೂರಕ್ಕೆ ನೂರು ಎಂದಂತೆ. ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಚತುರ್ದಶಿಯ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಚಂದ್ರ ಎಂದಂತೆ. ಅಂದರೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ನಾವು "ಪೂರ್ಣ" ಎಂದು ತಿಳಿದಿರುವ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳು ಅಪೂರ್ಣವೇ!

ತಂಬಿಗೆಯ ನೀರಿನ ಬಳಿ ಮತ್ತೆ ಹೋಗೋಣ. ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ ತಂಬಿಗೆಗೆ ಎರಡು ಉದ್ಧರಣೆ ನೀರು ಹಾಕಿಯಾಯಿತು. ಇನ್ನು ಹಾಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೊಂದು ಉದ್ಧರಣೆ ಹಾಕಿದರೆ ಅದು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. 

ಈಗ ಆ ತಂಬಿಗೆಯಿಂದ ಒಂದು ಉದ್ಧರಣೆ ನೀರು ಹೊರತೆಗೆಯೋಣ. ತಂಬಿಗೆಯ ನೀರು ಅಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. 

*****

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು "ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ಪೂಜೆಯನು ಮಾಡೆ" ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡೋಣ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವ ಹೇಗೆ? ಅದು ಪೂರ್ಣತ್ವಕ್ಕಿಂತ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನ? ಪೂರ್ಣತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅಥವಾ ಹೊರತೆಗೆದರೆ ಅದು ತಕ್ಷಣ ಅಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಮಾತ್ಮ ಹಾಗಲ್ಲ. ಅವನು ಜ್ಞಾನ-ಆನಂದಾದಿ ಸದ್ಗುಣಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದಾನೆ. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಇನ್ನು ಒಂದು ಗುಣವನ್ನೂ ಸೇರಿಸುವಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊರತೆಗೆದರೂ ಮೊದಲಿನಷ್ಟೇ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಎಷ್ಟು ತೆಗೆದರೂ ಮೊದಲಿನಷ್ಟೇ ಪರಿಪೂರ್ಣನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. 

"ಓಂ ಪೂರ್ಣಮದಃ, ಪೂರ್ಣಮಿದಂ, ಪೂರ್ಣಾತ್ಪೂರ್ಣಮದಚ್ಯತೇ ಪೂರ್ಣಸ್ಯ ಪೂರ್ಣಮಾಡಯ ಪೂರ್ಣಮೇವಾವಶಿಷ್ಯತೇ" ಎನ್ನುವ ಉಪನಿಷದ್ ವಾಕ್ಯ ಇದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪರಮಾತ್ಮ ಪರಿಪೂರ್ಣ. ಅವನು ಅನಂತ. ಅನಂತಕ್ಕೆ ಅನಂತವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೂ ಅನಂತವೇ! ಅನಂತದಿಂದ ಅನಂತವನ್ನು ಕಳೆದರೂ ಉಳಿಯುವುದು ಅನಂತವೇ! 

ಇದೇ ಪರಮಾತ್ಮನ ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವ. ಅವನ ಆರಾಧನೆ, ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವಾಗ ಅವನು ಈ ರೀತಿ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇರಬೇಕು. ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಆ ಪರಿಪೂರ್ಣನಾದ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುವ ಅನುಸಂಧಾನ ಇರಬೇಕು. ಆಗ ಅವನು ತನ್ನ ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರದಲಿ ತನ್ನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸರಿಭಾಗ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು ಹೇಳುವ ರಹಸ್ಯ. 

ಗಂಗಾನದಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಮೀನು, ಕಪ್ಪೆಗಳು ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣ ಗಂಗಾಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇವೆ ಅನ್ನುವ ಜ್ಞಾನವೇ ಇಲ್ಲ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಗಂಗಾಸ್ನಾನದ ಫಲವಿಲ್ಲ. ಅಂತೆಯೇ "ಪರಮಾತ್ಮನು ಪರಿಪೂರ್ಣ. ಅವನಿಗೆ ಈ ಪೂಜೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ" ಎನ್ನುವ ಅನುಸಂಧಾನ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆ ಪೂಜೆಗೂ ಪೂರ್ಣ ಫಲವಿಲ್ಲ. 

*****

"ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ", "ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಸರಿಭಾಗ" ಮತ್ತು "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ" ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ. 

Wednesday, December 11, 2024

ಇಂದಿರಾರಮಣನ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಪದದ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದು ಕಳೆದ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಪರಿಪರಿಯ ಪುಷ್ಪಗಳು" ಎನ್ನುವವರೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ) ಈಗ ಮುಂದಿನ ಎರಡು ಪದಗುಚ್ಛಗಳಾದ "ಇಂದಿರಾರಮಣಗೆ" ಮತ್ತು "ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ನೋಡೋಣ. 

ದಾಸರ ಪದದ ಉದ್ದೇಶ್ಯ ಹೂವು ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವವನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದು. ಇಲ್ಲಿ "ಇಂದಿರಾರಮಣ" ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುವ ಅಗತ್ಯವೇನು? ಶ್ರೀಹರಿಯ ಅನಂತ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಿತ್ತಲ್ಲ? ಒಂದು ಸರ್ಕಾರೀ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದರೆ ಅರ್ಜಿ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ "ಎರಡು ಗುರುತಿನ ಚಿಹ್ನೆಗಳು" ಎಂದು ಒಂದು ಕಾಲಂ ಇರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ "ಎಡಗೆನ್ನೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆ" ಮತ್ತು "ಬಲಗಾಲಿನ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಗಾಯದ ಮಚ್ಚೆ", ಅಥವಾ ಈ ರೀತಿಯ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಬರೆಯಬಹುದು. ಇದು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ಹಾಗೆ ಶ್ರೀಹರಿ ಏನಾದರೂ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದರೆ ಏನು ಬರೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಅವನ ಅನೇಕ ಪರಿಚಯದ ನಡುವೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭದ ಗುರುತುಗಳು ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಭಂಟ. ಇವರಿಲ್ಲದೆ ಅವನಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಅವನಿರುವೆಡೆಯೆಲ್ಲಾ ಇವರಿಬ್ಬರಿದ್ದಾರೆ! ಅದಕ್ಕೆ ಅವನನ್ನು ನೆನಸುವವಕ್ಕೆ ಇವರಿಬ್ಬರ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದಾದರೂ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ (ತಿರುಪತಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ) "ಇಂದಿರಾರಮಣ" ಅಥವಾ "ಆಂಜನೇಯವರದ" ಎನ್ನಿ. ಹಲವಾರು ಮಂದಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಂದಲೋ "ಗೋವಿಂದಾ " ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. (ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ). ಪರಮಾತ್ಮನ ಅತಿ ಸುಲಭ ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಅತಿ ಮುಖ್ಯ. ಅದರಲ್ಲೂ ಈ "ಇಂದಿರಾರಮಣ" ಎನ್ನುವುದು. ಇದರ ವಿಶೇಷವೇನು?

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು ಮಾಧ್ವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಈ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣನ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಗೆ. ಮತ್ತೆಲ್ಲ ಜೀವರು ಮಹಾಪ್ರಳಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಉದರದಲ್ಲಿ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ  ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಾತ್ರ ಜೊತೆಗೆ ಇರುತ್ತಾಳೆ. "ಮರುಳು ಮಾಡಿಕೊಂಡೆಯಲ್ಲೇ ಮಾಯಾದೇವಿಯೇ" ಎನ್ನುವ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ "ಪ್ರಳಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಲದೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದಾಗ ಹಲವು ಆಭರಣಗಳು ಜಲವು ಆಗಿ ಜಾಣತನದಿ, ಇರಳು ಹಗಲು ಏಕವಾಗಿ ಹರಿಯು ನಿನ್ನ ಬಿಡದಿರ್ಪ೦ತೆ" ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. (ಶ್ರೀಹರಿಯ ಪ್ರತಿ ರೂಪಕ್ಕೂ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯ ಸ್ತ್ರೀ ರೂಪ ಉಂಟು. ವಾಸುದೇವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನಿದ್ದರೆ ಆಗ ಮಾಯಾದೇವಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಇದ್ದಾಳೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಮಾಯಾದೇವಿ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ).  "ಏನು ಧನ್ಯಳೋ ಲಕುಮಿ ಎಂಥ ಮಾನ್ಯಳೋ" ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ "ಛತ್ರ ಚಾಮರ ವ್ಯಜನ ಪರ್ಯಂಕ ಪಾತ್ರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹರಿಯ ನಿತ್ಯ ಸೇವೆ ಮಾಡುವಂಥ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾತ್ರೆ, ಉಪಕರಣ, ಮತ್ತು ಪ್ರಳಯದ ನೀರಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ತಾನೇ ನಿಂತು ಅವನ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. 

"ಶ್ರೀ ಸೂಕ್ತ" ಈ ತಾಯಿಯ ಆರಾಧನೆಗೇ ಮೀಸಲಾದ ಸ್ತುತಿ. ಪೂಜಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಇದರ ಪಾರಾಯಣ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಋಗ್ವೇದದ ಹತ್ತನೆಯ ಮಂಡಲದ ೧೨೫ನೆಯ ಸೂಕ್ತ "ಅಂಭ್ರಣೀ ಸೂಕ್ತ" ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ಅಗಾಧವಾದ ಶಕ್ತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳು ಅನೇಕ ತತ್ವಗಳು, ಸಮಸ್ತ ವೇದ ವೇದಾಂಗಗಳು, ಮೂರು ಗುಣಗಳು (ಸತ್ವ, ರಾಜಸ ಹಾಗೂ ತಮೋಗುಣಗಳು) ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ಅಭಿಮಾನಿ ದೇವತೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ಸಕಲ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಅವಳು ನಿಯಾಮಕಳು. ಕೇವಲ ಕುಡಿಗಣ್ಣ ನೋಟದಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯಾದಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವಳು ಮತ್ತು ಮಾಡಿಸುವವಳು (ದ್ವಾದಶ ಸ್ತ್ರೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಸ್ಯ ಅಪಾಂಗಲವಮಾತ್ರಸ ಊರ್ಜಿತಾ ಸಾ ಮುಂತಾದ ವಿವರಣೆಗಳಿವೆ), ಶ್ರೀಹರಿಯು ವಾಮಾನನಾದಾಗ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ. ಬೌದ್ಧಾವತಾರದಲ್ಲಿ ಸನ್ಯಾಸಿ. ಆಗಲೂ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದಳು. (ಅದಕ್ಕೇ ಯಾರನ್ನಾದರೂ "ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ತಲೆಯಮೇಲೆ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ'" ಎಂದು ಹಾಸ್ಯ ಮಾಡಬಾರದು. ಅಂತಹವರು ಶ್ರೀಹರಿಯ ಮಾದರಿ ಅನುಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಗೌರವಿಸಬೇಕು!) ಈ ಅಂಭ್ರಣೀ ಸೂಕ್ತದಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯು "ನಾನು ಯಾರನ್ನು ಬೇಕೋ ಅವರನ್ನು ರುದ್ರನನ್ನಾಗಿ, ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನಾಗಿಸುವೆ. ಋಷಿಯನ್ನಾಗಿಸುವೆ. ಬುದ್ಧಿಶಾಲಿಯನ್ನಾಗಿಸುವೆ." ಎನ್ನುತ್ತಾಳೆ.  ಅಂದರೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ನನ್ನಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ. "ವರಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ವ್ರತ" ಮಾಡುವಾಗ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಅನುಸಂಧಾನವಿರಬೇಕು. ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ ಮೊಬೈಲ್ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ತೆಗೆದು ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದರೆ ಕೇವಲ ಪಾಸ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಸಿಗಬಹುದಷ್ಟೇ.  

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಬಂದ ಶ್ರೀ ಜಗನ್ನಾಥ ದಾಸರು ತಮ್ಮ "ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ" ಎಂಬ ಮೇರು ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಜಗದುದರನತಿ ವಿಮಲ ಗುಣ 
ರೂಪಗಳನಾಲೋಚನದಿ ಭಾರತ 
ನಿಗಮತತಿಗಳತಿಕ್ರಮಿಸಿ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಗಳ 
ಬಗೆಬಗೆಯ ನೂತನವ ಕಾಣುತ 
ಮಿಗೆ ಹರುಷದಿಂ ಪೊಗಳಿ ಹಿಗ್ಗುವ 
ತ್ರಿಗುಣಮಾನಿ ಮಹಾಲಕುಮಿ ಸಂತೈಸಲನುದಿನವು 

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯು ನಮಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರದವಳು. ನಮ್ಮ ಕೈಗಳ ಮುಂದೆಯೇ ಇದ್ದಾಳೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದ ತಕ್ಷಣ ಕೈಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು "ಕರಾಗ್ರೇ ವಸತೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀ" ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ನಾವು ಮಾಡುವ ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರಗಳೆಲ್ಲ ಅವಳ ಮೂಲಕವೇ ಮುಂದೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಏನನ್ನು ಕೊಡಬೇಕಾದರೂ ಕೈಮೂಲಕವೇ ಕೊಡಬೇಕು ತಾನೇ?

ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯಿಲ್ಲದೆ ಶ್ರೀಹರಿಯಿಲ್ಲ. ಶ್ರೀಹರಿಯಿಲ್ಲದೇ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಎಲ್ಲ ಸಂಪತ್ತುಗಳನ್ನೂ ಕೊಡುವವಳು ಅವಳು. ಅವಳು ಕೊಟ್ಟರೆ ಉಂಟು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಇಲ್ಲ. ಕಟ್ಟ ಕಡೆಗೆ ಜೀವನಿಗೆ ವಿರಿಜಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿ ಮುಕ್ತಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವವಳೂ ಅವಳೇ. ಆದ್ದರಿಂದ "ಇಂದಿರಾರಾಮಣ" ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟು ಸಾಕು. 

*****

"ಎಂದೆಂದೂ ವಾಸಿಪನು ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವುದು ಮುಂದಿನದು. ಮಂದಿರ ಅಂದರೆ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು. ಈಚೆಗೆ "ರಾಮಮಂದಿರ" ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಯಿತು. ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಮಂದಿರಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇವೆ. ಮಂದಿರ ಅಂದರೆ ಮನೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥ. ಅದನ್ನೇ ಗೌರವಯುತವಾಗಿ ಹೇಳಿದಾಗ ಮಂದಿರ ಆಗುತ್ತದೆ. "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಮಂದರದ ಒಳಗೆ ಎಂದೆಂದೂ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ" ಎಂದು ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ಏನು ವಿಶೇಷ? ಒಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಆದಮೇಲೆ ಆ ಮಂದಿರಗಳ ಒಳಗೆ ಎಂದೆಂದೂ ಇರಲೇಬೇಕಲ್ಲ! ಇಷ್ಟು ಮಾಡಲು ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ರಾಂಕ್ ಪಡೆಯಬೇಕೆ? ಇದು ಒಂದು ಮುಖ್ಯವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ. 

ಸರಿಯಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗುಡಿ ಕಟ್ಟಿ, ಮೂರ್ತಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಪ್ರಾಣಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಆ ದೇವತೆ ಅಥವಾ ದೇವರು ವಾಸಿಸುವದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ವೈಯುಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನಾವು ಯಾರಾದರೂ ಹೋದರೂ, ಹೋಗದಿದ್ದರೂ ಆ ಕೆಲಸ ಆಗಿಯೇಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ ಎಂದರೆ "ನಮ್ಮ ಹೃದಯ ಮಂದಿರ" ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು. ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾದ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಅವನು ವಾಸಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಯಾರೋ ಅಥವಾ ಎಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಹೃದಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಅವನು ವಾಸಿಸಬೇಕಾದರೆ ಮತ್ಯಾರೋ ಏನು ಮಾಡಿದರೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಬೇಕಾದರೆ  ನಾವೇ ಊಟ ಮಾಡಬೇಕು. "ಪವರ್ ಆಫ್ ಅಟಾರ್ನಿ" ಕೊಟ್ಟು ಮಾಡಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಹ್ನನು ನಮ್ಮ ಹೃದಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಬೇಕಾದರೆ ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸ ನಾವೇ ಮಾಡಬೇಕು. ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಬದಲು ಮತ್ಯಾರೋ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದರು ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತೇವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆ ರೀತಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನೇ "ವಾಸಿಪನು ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಹೃದಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಬಂದು, ನಿಂತು, ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ" ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಆಯಿತು. ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳೋಣ. "ವಾಸಿಪನು ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವುದರ ಒಳಗೆ "ಎಂದೆಂದೂ" ಎಂದೇಕೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ? ಅನೇಕ ಡಿಗ್ರಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಸ್ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಯಾವುದೂ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದ ಮೇಲೆ ಅವಧಿಯಂತೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರುಷ, ಆ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಬೇಕು. "ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಲೈಸನ್ಸ್" ಉದಾಹರಣೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪಾಸ್ ಮಾಡಿ ಲೈಸನ್ಸ್  ಪಡೆದಿದ್ದಾಯಿತು. ಅದರ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವ ಒಳಗೆ ಮತ್ತೆ ನವೀಕರಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು "ಲ್ಯಾಪ್ಸ್"" ಆಯಿತು ಅನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಹೃದಯ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ ಬಂದು ನೆಲಿಸಿದ ಪರಮಾತ್ಮನು ಮತ್ತೆ ಹೊರಟುಹೋಗಬಾರದು. ಅದಕ್ಕೆ ಎಂದೆಂದೂ ನೆಲೆಸುವನು ಎನ್ನುವುದು. 

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಕಸರತ್ತು ಮಾಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಅವನು ನಮ್ಮ ಹೃದಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವನೇ? ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಇಲ್ಲವೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹಜ. ಪ್ರತಿ ಜೀವಿಯು ಹುಟ್ಟುವಾಗಲೇ ಆ ಜೀವಿಯಜೊತೆಗೆ ಅವನೂ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಮೊದಲೆನೆಯ ಶ್ವಾಸದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾಣವಾಯುವೂ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನೂ ಜೀವಿಯ ದೇಹವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿರುವವರೆಗೆ ಜೀವಿಯ ಜೀವನ. ಅವರು ಹೊರೆಟ ಒಡನೆ ಆ ದೇಹ ನಿರ್ಜೀವ. "ನೆಂಟನಗಲಿದ ಬಳಿಕ ಒಣಹೆಂಟೆಯಲಿ ಮುಚ್ಚುವರು" ಎಂದು ಇದನ್ನೇ ಶ್ರೀಕನಕದಾಸರು "ಶ್ರೀ ಹರಿಭಕ್ತಿಸಾರ"ದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವುದು. ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರೇ "ಆರು ಹಿತವರು ನಿನಗೆ ಈ ಮೂವರೊಳಗೆ" ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಮುನ್ನ ಶತಕೋಟಿ ರಾಯರುಗಳಾಳಿದಾ ನೆಲವ 
ತನ್ನದೆಂದೆನುತ ಶಾಸನವ ಬರೆಸಿ 
ಬಿನ್ನಣದ ಮನೆ ಕಟ್ಟಿ ಕೋಟೆ ಕೊತ್ತಳವಿಕ್ಕಿ
ಚೆನ್ನಿಗನ ಅಸುವಳಿಯೆ ಹೊರಗೆ ಹಾಕುವರು 

ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಅವನು ಹೇಗೂ ಹೃದಯಮಂದಿರದ ಒಳಗಿದ್ದೇಯಿದ್ದಾನೆ! ಮತ್ತೇಕೆ ಚಿಂತೆ? ಹಾಗಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಒಂದು ಅಮೂಲ್ಯ ರತ್ನಾಭರಣವಿದೆ. ಅದು ನಮ್ಮದೇ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ನಮ್ಮ ಬಳಿಯೇ ಇದೆ. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬೀಗ ಹಾಕಿದೆ. ಸುತ್ತ ಕತ್ತಲು ಕವಿದಿದೆ. ಅದನ್ನು ನೋಡಲು, ಸಂತೋಷಪಡಲು, ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಬೀಗದಕೈ ಬೇಕು. ಬೆಳಕು ಬೇಕು.  ಅದಕ್ಕೇ ಈ ಎಲ್ಲ ಕಸರತ್ತು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆ ಬಹು ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಆದರೆ ಅತಿ ಭಾರದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ತಿರುಗುತ್ತ, ಅಂತಹ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ ಇದ್ದರೂ ಅದರ ಇರುವಿಕೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೇ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಿದಂತೆ ನಮ್ಮ ಪಾಡು. ಹಾಗಾಗಬಾರದು. ಎಂದೆಂದೂ ಹೃದಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅವನು ನಮಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣವೂ ಕಾಣುತ್ತಿರಬೇಕು. ಇದನ್ನೇ "ಎಂದೆಂದೂ ವಾಸಿಪನು ಹೃದಯ ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ" ಎನ್ನುವುದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 

*****

ದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಗೊಂಚಲಿನ ಪ್ರತಿ ದ್ರಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಹಿ ರಸ ತುಂಬಿದೆ. ರಸ ಸಿಗಬೇಕಾದರೆ ಪ್ರತಿ ದ್ರಾಕ್ಷಿಯನ್ನೂ  ಜಗಿದು ನುಂಗಬೇಕು. ಆಗ ರಸದ ಪರಮಾವಧಿ ನಮಗೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. "ಅಯ್ಯೋ, ಎಷ್ಟು ಜಗಿಯುವುದು? ಬೇಜಾರು." ಎಂದು ನುಂಗುತ್ತಾ ಹೋದರೆ ನಷ್ಟ ನಮಗೇ.  ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಬೆಳೆದ ರೈತನಿಗಲ್ಲ. ನಮ್ಮವರೆಗೂ ತಂದುಕೊಟ್ಟವರಿಗೂ ಅಲ್ಲ. 

ಸರಣಿ ದೀರ್ಘವಾಯಿತು. ಇನ್ನೂ "ಪರಿಪೂರ್ಣ", "ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ", "ಅರಮನೆಯಒಳಗೆ ಸರೀಭಾಗ" ಮತ್ತು ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತಿಹನು" ಉಳಿದಿದೆ. ಇವನ್ನು ಮುಂದೆ ನೋಡೋಣ. 

Monday, December 9, 2024

ಪರಿಪರಿಯ ಪುಷ್ಪಗಳು


ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯ ಕೃತಿ "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ, ಅವ್ವ ಲಕುಮಿರಮಣ ಇವಗಿಲ್ಲ ಗರುವ" ಕೃತಿಯ ವಿಶೇಷಾರ್ಥಗಳು ಹಾಗೂ ಗೂಡಾರ್ಥಗಳ ತಿಳಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಬಿಂದು ಗಂಗೋದಕ" ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ನೋಡಿದೆವು. (ಇದನ್ನು ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ)

"ಒಂದು ದಳ ಶ್ರೀ ತುಳಸಿ" "ಬಿಂದು ಗಂಗೋದಕ" "ಪರಿಪರಿಯ ಪುಷ್ಪಗಳ" "ಒಂದೇ ಮನದಲಿ" ಎನ್ನುವ ಈ ನಾಲ್ಕು ವಿಷಯಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಈಗ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮಾಡೋಣ. 

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರ ಕೃತಿಗಳು ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ, ಭಾಗವತ ಸೇರಿದಂತೆ ಹದಿನೆಂಟು ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳ ಸಾರಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿರುವ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷದ ಫಲಗಳು. ಅವುಗಳನ್ನು ಸುಮ್ಮನೆ ಓದುವುದರಿಂದ ಅಥವಾ ಹಾಡುವುದರಿಂದ ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥ ಅಥವಾ ಹೊರ ಅರ್ಥ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಕೃತಿಗಳ ಒಳ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಗೂಡಾರ್ಥಗಳು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಶ್ರಮ ಅಗತ್ಯ. 

*****

ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿ (ತರಗತಿಗಳು ಎನ್ನಬಹುದು) ವಾರ್ಷಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಇರುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಷಯ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೂ ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಕೂಡುತ್ತಾರೆ. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ಪರೀಕ್ಷಕರು ಪ್ರತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಪರಿಶ್ರಮವನ್ನು ಅವರ ಉತ್ತರ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಅಳೆದು ಮೌಲ್ಯಾ೦ಕನ ಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ಉತ್ತೀರ್ಣ ಅಥವಾ ಅನುತ್ತೀರ್ಣ (ಪಾಸ್ ಅಥವಾ ಫೇಲ್) ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಮೊದಲ, ಎರಡನೆಯ ಅಥವಾ ಮೂರನೆಯ ದರ್ಜೆ ಎಂದೂ ಸಹ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವರಿಗೆ, ಅಂದರೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದವರಿಗೆ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನೂ (rankings) ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರವರ ಶ್ರಮಕ್ಕೆ, ಸಾಧನೆಗೆ ತಕ್ಕ ಫಲ ಅವರವರಿಗೆ. 

ಪರೀಕ್ಷೆ ಅಂದರೆ ಒಂದು ಮಾನದಂಡ ಬೇಕಲ್ಲ. ಇದು ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಉತ್ತರ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು. ಉತ್ತರ ಬರೆದ ಮೇಲೆ ಮಾನದಂಡ ಹೇಳುವುದಲ್ಲ. 100ಕ್ಕೆ  30 ಅಂಕ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರ ಪಾಸ್ ಎನ್ನೋಣ. 30ಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಬಂದರೆ ಫೇಲ್ ಅನ್ನೋಣ. 30 ರಿಂದ 50 ಅಂಕ ಪಡೆದರೆ ಮೂರನೆಯ ದರ್ಜೆ ಅನ್ನೋಣ. 50 ರಿಂದ 60 ಅಂಕ ಬಂದರೆ ಎರಡನೇ ದರ್ಜೆ. 60ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಂದರೆ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆ. 80ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಂದರೆ ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿ ಎನ್ನೋಣ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಇರುವುದೇ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲೂ ಹಾಗೆ. ಸಾಧನೆಯ ಮೇಲೆ ಮಣೆ ಹಾಕುವುದು. ವರ್ಷವೆಲ್ಲ ಸೋಮಾರಿಯಾಗಿ ಬದುಕಿದವನೂ ಶ್ರಮಪಟ್ಟು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದವನೂ ಒಂದೇ ಹೇಗಾದೀತು? ಇಬ್ಬರಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಂಕ ಬಂದರೆ ಅದು ಪರೀಕ್ಷಕನ ತಪ್ಪೋ ಅಥವಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ತಪ್ಪೋ? 

ಪಠ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮೊದಲಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಓದಿ ಮನನ ಮಾಡಿ ಉತ್ತರ ಬರೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯೂ, ಅಲ್ಲೊಂದು ಇಲ್ಲೊಂದು ಪುಟ ಓದಿ ಉತ್ತರ ಬರೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯೂ ಒಂದೇ ಆಗಬಹುದೇ? ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕವನ್ನು ನೋಡದೇ ಕೇವಲ ಗೈಡುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಉತ್ತರ ಬರೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೂ ಪ್ರಥಮಶ್ರೇಣಿ ಸಿಗಬೇಕೇ? ತನ್ನ ಶ್ರಮದ ಮೇಲೆ ತಯಾರಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೂ ಯಾರದೋ ಉತ್ತರ ನಕಲು ಮಾಡಿ ಉತ್ತರ ಬರೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೂ ಒಂದೇ ಅಂಕ ಕೊಡಬಹುದೇ? 

ಪರಮಾತ್ಮನ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ ಇದೆ. ಆದರೆ ಸಮಾನತೆ ಅಂದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ಎಂದಲ್ಲ. ಸಮಾನತೆ ಅಂದರೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಕೊಡುವುದು. ಒಮ್ಮೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕ ಮೇಲೆ ಅವರವ ಸಾಧನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪ್ರತಿಫಲ. ಸಮಾನತೆ ಅಂದರೆ ಕತ್ತೆಯೂ ಒಂದೇ, ಕುದುರೆಯೂ ಒಂದೇ ಎಂದಲ್ಲ. ಕುದುರೆ ದೊಡ್ಡದು ಅಥವಾ ಕತ್ತೆ ಚಿಕ್ಕದು ಎಂದೂ ಅಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ಪ್ರತಿಫಲ ಮಾಡಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಧನೆ ಮಾಡುವರನ್ನು ತಡೆಯುವುದೂ ಇಲ್ಲ. 

ಒಂದು ತಾಯಿಗೆ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳು. ಮೊದಲನೆಯವನು ಹದಿನೆಂಟು ವರುಷದ ಯುವಕ. ಎರಡನೆಯವನು ಆರು ವರುಷದ ಬಾಲಕ. ಮೂರನೆಯವನು ಆರು ತಿಂಗಳ ಕೂಸು. ತಾಯಿಗೆ ಮೂವರೂ ಮಕ್ಕಳೇ. ಮೂವರ ಮೇಲೂ ಸಮಾನ ಪ್ರೀತಿಯೇ. ದೊಡ್ಡವನಿಗೆ ಮೂರು ರೊಟ್ಟಿ ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಮಧ್ಯದವನಿಗೆ ಒಂದೇ ರೊಟ್ಟಿ ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಮೂರನೆಯ ಮಗನಿಗೆ ರೊಟ್ಟಿ ಕೊಡುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಒಂದು ಲೋಟ ಹಾಲು ಮಾತ್ರ. ತಾಯಿ ಭೇದಭಾವ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದೇ? ಮೂರನೆಯ ಮಗನ ಬಾಯಿಗೆ ಮೂರು ರೊಟ್ಟಿ ತುರುಕಿದರೆ ಹೇಗೆ? ಮೊದಲನಿಯವನಿಗೆ ಒಂದೇ ರೊಟ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟರೆ ಹೇಗೆ? ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ "ನಿಯಮನ" ಎಂದೊಂದು ಇದೆ. ಈ ನಿಯಮನವೇ ಅವನ ಸಂವಿಧಾನ. ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಂಟು. ಆದರೆ ಪ್ರತಿಫಲ ಮಾತ್ರ ಶ್ರಮದ ಅಆಧಾರದ ಮೇಲೆಯೇ. 

ಪರಮಾತ್ಮನ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಅವನದೇ. ಅವನ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಕಣ್ಣು ತಪ್ಪಿಸಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಪಿ ಹೊಡೆಯುವಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅವನು ಎಲ್ಲ ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ! (ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ).  ಯಾವ ದಾರಿ ಬೇಕಾದರೂ ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ತಯಾರಿ ನೋಡಿ ಅಂಕ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಸರಿಯಾದ ತಯಾರಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ "ನೀನು ಅನುತ್ತೀರ್ಣ" ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ. "ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರಿ"  ಅನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಅವನನ್ನು ಯಾಮಾರಿಸುವಹಾಗಿಲ್ಲ. 

ಈ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ "ಪತ್ರಂ ಪುಷ್ಪ೦ ಫಲಂ ತೋಯಂ" ಎನ್ನುವ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಶ್ಲೋಕದ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಗೈಡುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ. 
*****

ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು "ಹೂವ ತರುವರ ಮನೆಗೆ ಹುಲ್ಲ ತರುವ" ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ "ಒಂದು ದಳ ಶ್ರೀತುಳಸಿ", "ಬಿಂದು ಗಂಗೋದಕ", ಮತ್ತು "ಪರಿಪರಿಯ ಪುಷ್ಪಗಳ" ಎನ್ನುವ ಮೂರು ಪದಗಳನ್ನು ಪತ್ರ೦, ತೋಯಂ, ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪ೦ ಎಂಬುದರ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಫಲದ ಬಗ್ಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸೂಚ್ಯವಾಗಿ ಈ ಫಲದ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂದಿನ ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹೇಗೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮುಂದೆ ನೋಡೋಣ. 

ಮೊದಲಿಗೆ ಪತ್ರಂ ಅಥವಾ ಎಲೆಯನ್ನು ನೋಡಬೇಕು. ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಎಲೆ ಸಾಕು ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಸರಿ ಮನೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಮೊದಲು ಕಂಡ ಗಿಡದ ಎಲೆ ಆಗಬಹುದೇ? ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗಿಡ ಇವೆ. ಅವುಗಳ ಎಲೆ ತಾಗಿದೊಡನೆ ನಮಗೆ ತುರಿಕೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಆ ಗಿಡದ ಎಲೆಯೂ ಆಗಬಹುದೇ? ನಾವು ವೀಳೆಯದೆಲೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಕೆಲವು ಎಲೆಗಳನ್ನು ಪಕ್ಕಕೆ ಎಸೆಯುತ್ತೇವೆ. ಚೆನ್ನಾಗಿರುವುದನ್ನು ಮಾತ್ರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಅದನ್ನು ಬಟ್ಟೆಯಿಂದ ಒರೆಸುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸರಿ ಎನ್ನಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನ ಮಾತು. ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ವೇಳೆ ಯಾವ ಮಟ್ಟದ ಆರಿಸುವುಕೆ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ದೆ ಇರಬೇಕು?

ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾದರೆ ಸಾಕು ಎನ್ನುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ಯಾವುದೋ ಎಲೆ. ಎರಡನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಸರಿಯಾದ ಒಳ್ಳೆ ಎಲೆ. ಮೊದಲ ಶ್ರೇಣಿ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಶ್ರೀ ತುಳಸಿ, ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಮುಂತಾದ ಎಲೆಗಳು. ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿ ಬರಬೇಕಾದರೆ? ಪೂರ್ತಿ ಸಿಲಬಸ್ ಓದಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ಅದೇ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಶ್ಲೋಕ ಗೊತ್ತು. ಯಾವುದು? "ಊರ್ಧ್ವಮೂಲ ಅಧಃಶಾಖಾ ಅಶ್ವಥಮ್ ಪ್ರಾಹುರವ್ಯಮ್, ಛಂದಾಂಸಿ ಯಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನಿ ....." ಎಂದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಇದು ಸ್ಥಳವಲ್ಲ. ಆ ವಿಶಾಲವಾದ ವೇದಗಳೆಂಬ ಎಲೆಗಳು. ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಧ್ಯನಮಾಡಿದ ಜ್ಞಾನದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು. ಇದೇ ಗುಹ್ಯಾರ್ಥ.   

ಎರಡನೆಯದು ಪುಷ್ಪಮ್ ಅಥವಾ ಹೂವು. ಯಾವ ಹೂವು? ಕಾಗದದ ಹೂವು ಆಗಬಹುದೇ? ಕಾಗದದಂತೆ ಇರುವ, ಗಂಧವಿಲ್ಲದ ಕಾಕಡ ಅಥವಾ ಕನಕಾಂಬರ ಹೂವು ಆಗಬಹುದೇ? ಬಹು ಸುವಾಸನೆಯ ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಜಾಜಿ, ಸಂಪಿಗೆಗೂ ಒಂದೇ ಅಂಕವೇ? ಒಂದು ರೀತಿಯ ಹೂವು ಸಾಕೆ? ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಹೂವುಗಳು ಇನ್ನೂ ಉತ್ತಮವಲ್ಲವೇ? ಬೆಳಗ್ಗೆ ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬುಟ್ಟಿ, ಮತ್ತೊಂದು ಕೈಲಿ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕೊಕ್ಕೆ ಹಿಡಿದು ಅವರಿವರ ಮನೆಯ ಗಿಡಗಳ ಹೂವು ಸಂಪಾದಿಸಿದರೆ ಹೇಗೆ?  ದಾಸರು ಪರಿಪರಿಯ ಹೂವುಗಳು ಎಂದಿದ್ದು ಏನನ್ನು? ಪರಮಾತ್ಮನು ಹೇಳಿದ ನಿಜವಾದ ಹೂವು ಯಾವುವು? ಪೂರ್ತಿ ಸಿಲಬಸ್ ಓದಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ಗೊತ್ತು. "ಅಹಿಂಸಾ ಪ್ರಥಮಂ ಪುಷ್ಪಮ್, ಪುಷ್ಪಮಿಂದ್ರಿಯ ನಿಗ್ರಹಃ, ಸರ್ವಭೂತ ದಯಪುಷ್ಪಮ್, ಕ್ಷಮಾಪುಷ್ಪಮ್ ವಿಶೇಷತಃ,  ಜ್ಞಾನ ಪುಷ್ಪಮ್, ತಪಃ ಪುಷ್ಪಮ್, ಶಾಂತಿ ಪುಷ್ಪಮ್, ಸತ್ಯಂ ಪುಷ್ಪಮ್, ಏವಂ ಅಷ್ಟ ವಿಧಂ ಪುಷ್ಪಮ್". ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿ ಬೇಕಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಈ ಎಂಟು ಹೂವುಗಳನ್ನು ತರುತ್ತಾನೆ, ಬೆಳಗ್ಗೆ ಅರಳಿ ಸಂಜೆ ಮುದುಡುವ ಹೂವುಗಳನ್ನಲ್ಲ. ಇದು ಗುಹ್ಯಾರ್ಥ. 

ಇನ್ನು ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೀರಿನ ವಿಷಯ ನೋಡೋಣ. ಯಾರೋ ತಂದಿಟ್ಟ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೀರು ಕೊಡಬಹುದೇ? ಕೊಳಕು ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿರುವ ನೀರೂ ಕೊಡಬಹುದೇ? ಅದನ್ನು ನಾವೇ ಕುಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಂತೆ ಕಾಶಿ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿ, ಬಿಂದುಮಾಧವನ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ, ಬಿಂದುಮಾಧವನ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಯ-ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ತಂದ ಗಂಗೆಯ ಥಾಲಿಯ ನೀರಿಗೂ ಯಾರೋ ತಂದಿಟ್ಟ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕದ್ದು ತೆಗೆದ ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೀರಿಗೂ ಒಂದೇ ಬೆಲೆಯೇ? ಎಷ್ಟು ಅಂಕ ಬೇಕೋ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಅಂತಹ ನೀರು ಆರಿಸುವುದು ನಮಗೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು!  ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಆ ಹನಿ ನೀರಿನ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥ ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ, ಸರಿಯಾದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಮಾಡಿ, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉಪಕಾರಿಯಾಗಿ, ಜೀವನದ ಕೊನೆ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ತನ ನೆನೆಯುತ್ತ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ ಆನಂದಾಶ್ರುವೇ ಅವನಿಗೆ ಬೇಕಾದ ನೀರಿನ ಹನಿ. ಬಿಸಿಯಾದಾಗ ಆವಿಯಾಗುವ ಈ ನೀರ ಹನಿ ಅಲ್ಲ. ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೀರಿನ ಗುಹ್ಯಾರ್ಥ ಇದೇ.

ಇನ್ನುಳಿದಿದ್ದು ಫಲ ಅಂದರೆ ಹಣ್ಣು. ಯಾವ ಹಣ್ಣು? ಬೇಲಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಪೀನಾಸಿ (ಲಂಟಾನಾ) ಗಿಡದ ಹಣ್ಣೂ ಹಣ್ಣೇ. ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಗಿಡದ ಹಣ್ಣೂ ಹಣ್ಣೇ. ಸೀಬೆ (ಬಹುಬೀಜ ಫಲ), ಸೇಬು (ಕಾಶ್ಮೀರ ಫಲ), ದ್ರಾಕ್ಷಿಯೂ ಫಲಗಳೇ. ಯೋಗ್ಯವಾದ ಫಲ ತಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕಗಳು; ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿ. ಇವೆಲ್ಲಾ ಪಾಸಾದರೆ ಸಾಕು ಎನ್ನುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ. ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿ ಬೇಕು ಎನ್ನುವ ವಿದ್ಯಾಥಿ ಪೂರಾ ಸಿಲಬಸ್ ಓದಿದ್ದಾನೆ, ಅವನಿಗೆ ಪರಮಾತ್ಮ ಹೇಳಿದ ನಿಜವಾದ ಫಲ ಯಾವುದು ಎಂದು ಗೊತ್ತು. ಅದು ಸರಿಯಾಗಿ ಜೀವನ ಮಾಡಿದ ಆವ್ಯಕ್ತಿ ಜೀವನದ ಕೊನೆಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದ "ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮದಿಂದ ಬಂದ ಕರ್ಮಫಲ". ಗೀತಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ನೀನು ಕರ್ಮ ಮಾಡು. ಆದರೆ ಕರ್ಮಫಲ ನನಗೆ ಬಿಡು. ಇದೇ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ತರಬೇಕಾದ ನಿಜವಾದ ಫಲ. ಎರಡು ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಣಗಿ ಗೊಬ್ಬರವಾಗುವ ಫಲವಲ್ಲ. ಇದು ಗೂಡಾರ್ಥ. 

ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿಯಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ. 

*****

ಒಂದು ಎಲೆ, ಒಂದು ಹೂವು, ಒಂದು ಹಣ್ಣು, ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೀರು, ಇವು ಕೊಟ್ಟರೆ ಸಾಕು ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಗೈಡುಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಡುವ ಪಾಠ. ಅದರಿಂದ ತಯಾರಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಅಂಕಗಳು, ಶ್ರೇಣಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ತಿ ಸಿಲಬಸ್ ಓದಿ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ರೀತಿ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೂ ವ್ಯರ್ಥವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಂತಿಮ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಉತ್ತರಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ಅಂಕಗಳು; ಶ್ರೇಣಿ! ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ತಯಾರಿ ಮಾಡುವ ಈ ಶ್ರಮವನ್ನೇ ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರು "ಒಂದೇ ಮನದಲಿ" ಎನ್ನುವ ಪದದ ಮೂಲಕ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.. ಇದು ಅದರ ಗೂಡಾರ್ಥ. 

ಒಂದು ಲಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ರವಿಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಕೊಟ್ಟ ಉತ್ತರಪತ್ರ. ಲೌಕಿಕದ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಲ್ಲಿ ಲಕೋಟೆ ಹರಿದು ಬಿಸಾಡಿ ಒಳಗಿನ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಬೆಲೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಲಕೋಟೆಯ ಒಳಗಿನ ಪತ್ರದಂತೆ  ಲಕೋಟೆಯೂ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ. "ಒಂದೇ ಮನದಲಿ" ಅನ್ನುವುದು ಇದನ್ನೇ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ತಯಾರಾದ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ಶ್ರದ್ದೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ ಅನ್ನುವುದು ಇದರ ಭಾವ. 

ಒಂದು ದಳ ಶ್ರೀತುಳಸಿ, ಬಿಂದು ಗಂಗೋದಕ, ಪರಿಪರಿಯ ಪುಷ್ಪಗಳ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಮನದಲಿ ಎನ್ನುವ ಪದಪುಂಜಗಳು ಮತ್ತು ಸೂಚ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಕರ್ಮಫಲ, ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾಯಿತು. 

ಇನ್ನುಳಿದುದು "ಇಂದಿರಾರಾಮಣ", "ಮಂದಿರದ ಒಳಗೆ", "ಪರಿಪೂರ್ಣ", "ಸಕಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲಿ", "ಅರಮನೆಯಒಳಗೆ ಸರಿ ಭಾಗ", ಮತ್ತು "ತೊಂಡರಿಗೆ ತೊಂಡನಾಗಿ" ಎನ್ನುವುವು. ಇವುಗಳನ್ನು ಮುಂದೆ ನೋಡೋಣ.